ماجرای تماس تلفنی لاریجانی با شمخانی درباره برجام در حضور زاکانی

در روزهای گذشته علیرضا زاکانی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، در میزگرد سیاسی خود در صدا و سیما، مدعی شد: «یک حلقه سه نفره از آقایان لاریجانی، ظریف و روحانی شکل گرفته بود، اینقدر این حلقه تنگ بود که آقای ولایتی اعتراض کرد. سند برجام را حتی به آقای ولایتی هم که جزوشان بود نشان نداند می‌خواستید به من نماینده نشان بدهند؟ در نهایت محرمانگی این کار را پیش بردند و به هیچ وجه به کسی اجازه ورود ندادند. »

او همچنین مدعی شد که شمخانی به او گفته از محتوای سند برجام اطلاع ندارد. زاکانی حتی پا را فراتر گذاشته و گفت؛ «من از شخص رهبری پرسیدم، آقای حجازی هم بودند، عرض کردم: «آقا جان این سندی که الآن هست، ما احساس خطر می‌کنیم، اگر اراده نظام است، ما تابع هستیم. ایشان فرمودند به اراده من چه، شما برو به وظیفه ات عمل کن.» اظهاراتی که به سرعت از سوی سایت نزدیک به شمخانی و ظریف تکذیب شد و فیلم اظهارات ولایتی که برجام را اراده نظام دانسته بود و صحبت های قدیمی روحانی درباره مذاکرات در تکذیب این ادعاها بازنشر شد.

دفتر مقام معظم رهبری نیز درباره برخی نقل قول‌های غیر مستند از رهبر انقلاب و مسئولان دفتر ایشان اطلاعیه صادر کرد که تاکید شده بود؛ «در روزهای اخیر مشاهده شده است که برخی از نامزدهای محترم انتخابات ریاست جمهوری و یا اعضای ستاد و افراد منتسب به آنها در اظهارنظرها و موضع گیری‌ها، نقل قول هایی ناقص و یا نادرست از رهبر انقلاب اسلامی و یا مسئولان دفتر معظم له بیان کرده اند. اعلام می‌دارد هرگونه نقل قولِ غیرمستند به اسناد موجود و مکتوب از بیانات و اظهار نظرهای رهبر معظم انقلاب اسلامی و اکتفا به برداشت های شخصی و دریافت‌های شفاهی از بیانات ایشان و یا مسئولان دفتر معظم له فاقد اعتبار و استناد است. انتظار می‌رود همگان نسبت به این موضوع توجه لازم را داشته باشند و از تکرار آن پرهیز شود.»

در همین راستا، غلامرضا نوری قزلجه، نماینده بستان‌آباد در مجلس دوازدهم که در مجلس نهم نیز حضور داشته و در جریان روند بررسی برجام بوده است، روز گذشته مهمان  از روند بررسی برجام در آن زمان سخن گفت.

در ادامه بخشی از این گفتگو را که مشروح آن به زودی منتشر می شود را می خوانید.

************

* آقای نوری قزلجه، در روزهای اخیر روایت‌های مختلفی درباره برجام مطرح می‌شود، شما در مجلس نهم حضور داشتید. درباره روز بررسی برجام در صحن و تشکیل کمیسیون ویژه توضیح می‌فرمایید.

هنوز این سند با همه فراز و فرودهایی که درباره آن است، به عنوان یک سند محکم، برای تنظیم روابط خارجی ما است و تاکنون منتقدین هم که در مسند امور قرار گرفتند نتوانستند یک سندی جایگزین آن را تحویل بدهند. این سند هم معتبر و هم مورد اجماع ملی در همین شرایط فعلی است.

یکی از کارکردهای اصلی این سند در همان زمان اجرا شد و ما به مدد همین سند توانستیم از ذیل اصل هفتم منشور بین الملل متحد بیرون بیاییم و دستاورد بزرگی است. همه آگاه هستیم که کشورهایی که ذیل اصل هفتم منشور بین الملل رفتند چه سرنوشت هایی داشتند.

کمیسیون ویژه بیش از ۲۰۰ ساعت جلسه برای برجام برگزار کرد

اما چگونه این سند مراحل قانونی خود را در کشور طی کرد، این روزها بحث زیادی درباره آن در کشور مطرح است. زمانی که این توافق به مجلس نهم آمد به دلیل حساسیت هایی که بر روی آن بود، کمیسیون ویژه مشترکی تشکیل شد و اکثریت هم در آن کمیسیون با مخالفان برجام بود به طوری که آقای زاکانی رئیس این کمیسیون انتخاب شد. با اینکه موافقان برجام موثری هم در این کمیسیون حضور داشتند مانند آقایان پزشکیان، تاجگردون، بروجردی، حقیقت پور و منصوری آرانی.

طبق اسناد موجودی که الآن در مجلس است، کمیسیون مشترک بیش از ۲۰۰ ساعت جلسه برای برجام برگزار کرد و هر فردی را که احتمال می‌دادند در این موضوع اطلاعات داشته و نظرات او موثر است، به این جلسات دعوت کردند از اکثر مقامات تا آمانو مدیر کل وقت آژانس و بخش‌هایی از آن در تلویزیون پخش می شد.

نتیجه آن جلسات شد یک پیشنهاد ۹ ماده‌ای که شروط اجرای برجام از طرف کشور ما بودند که مورد تایید مجلس قرار بگیرد. این مسئله علاوه بر کمیسیون مشترک به کمیسیون تخصصی هم ارجاع داده شد و نظرات آنان هم گرفته شد. این پیشنهاد ۹ ماده‌ای به مشورت سایر مراجع ذی‌صلاح در کشور از جمله شورای عالی امنیت ملی هم گذاشته شد.

لاریجانی در حضور زاکانی و زارعی با شمخانی تماس گرفت

به خاطر دارم یکبار گفتند یک سری اصلاحات جزئی باید اعمال شود و پیشنهادات به صورت رسمی به چاپ رسید و در مجلس توسط نمایندگان از جمله آقای سبحانی نیا مطرح شد و به تصویب رسید. یعنی هر آنچه یک نظر اجماعی و توافقی برای اجرای برجام بود، از نمایندگان گرفته شد و به تایید مجلس رسید.

در روز بررسی برجام که از صبح اول وقت کار آغاز شد در اواسط جلسه برخی نمایندگان مجلس نهم از جمله مرحوم زارعی و آقای زاکانی معترض بوده و تشکیک کردند که نظر شورای عالی امنیت ملی هم در این خصوص گرفته شده یا خیر.

برای اینکه این موضوع در آن جا به طور دقیق بررسی شود و شک و شبهه‌ای برای افراد باقی نماند، آقای لاریجانی به اتاقک گیت ورودی صحن آمدند، مرحوم زارعی و آقای زارعی آمدند و با آقای شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی توسط موبایل آقای جلالی تماس تلفنی برقرار کردند.

من نیز به عنوان ناظر این مکالمه در آنجا حضور داشتم و آقای لاریجانی به آقای شمخانی گفتند که؛ «برخی از دوستان دلشان قرص نبوده و تشکیک دارند که نظر شورای عالی امنیت ملی بر روی این ۹ ماده که برای اجرای برجام بررسی می‌شود، گرفته شده یا خیر». آقای شمخانی در آنجا به صراحت اعلام کردند که؛ «بله این موضوع در شورای عالی امنیت ملی بررسی شده و نظر ما همانی است که به شما اعلام کردیم.»

درآنجا هم گفتند که آن چند مورد ریز هم که بود توسط نمایندگان پیشنهاد شده و اصلاح می‌شود. در آنجا علی‌الظاهر نمایندگان به این اجماع رسیدند که برجام نظر کل نظام بوده و زمانی که به صحن بازگشتیم برجام در صحن رأی گیری شد و به تصویب رسید. در شورای نگهبان هم به تایید رسید و در ریل اجرایی کشور قرار گرفت.

صدا و سیما درباره تصویب ۲۰ دقیقه‌ای برجام انیمیشن ساخت

چند روز بعد از تصویب برجام، اواخر شب به طور اتفاقی در یک شبکه صدا و سیما متوجه انیمیشینی شدم که می‌گفت آش در ۱۰ دقیقه تهیه شده، بچه در عرض ۱۲ دقیقه به خواب می‌رود و برجام هم در عرض ۲۰ دقیقه تصویب می شود. این بحث ۲۰ دقیقه را متاسفانه صدا و سیما به عنوان یک رسانه ملی که باید اراده نظام را منعکس می کرد، انجام داد.

جالب این است که یک هفته بعد رئیس صدا و سیما به یک جلسه در فراکسیون رهروان مجلس آمد و من به او اعتراض کردم. ایشان پذیرفت کار اشتباهی بوده و خواستند جبران کنند اما جبران نشد.

همه مسئولان نظام در جریان این سند بودند

* آقای زاکانی مدعی هستند که آقایان شمخانی و ولایتی از سند برجام بی‌اطلاع بودند.

البته باید خود بزرگواران توضیح بدهند اما تا آنجایی که ما شاهد بودیم حاکی از آن است که نه تنها این آقایان، بلکه همه مسئولان نظام در جریان این سند بودند.

* دفتر رهبری یک اطلاعیه‌ای درباره برخی نقل قول‌های غیر مستند از رهبر انقلاب و مسئولان دفتر ایشان صادر کردند، مخاطب این اطلاعیه از نگاه شما چه کسی یا کسانی است؟

یک زمانی یک فردی برای رأی گرفتن و برهم زدن آرامش جامعه، یک کار مهمی را که نظام انجام داده است زیر سوال می برد، لذا نه تنها دفتر رهبری و بلکه همه دوست‌داران نظام از این کار آزرده می شوند و نمی‌خواهند این اتفاق بی‌افتد.

وقتی یک کار مهم با یک اجماع ملی جلو برود، فردی بخواهد برای رأی آوردن یا کسب یک موقعیت بخواهد ژست منتقدی به خود بگیرد و همه ساختارها را زیر سوال ببرد مورد انتقاد همه عقلا قرار می‌گیرد.

برخی مسئولان دیپلماسی اراده مذاکره داشتند اما از تندروها می ترسیدند

* گفته می‌شود آقای رئیسی از ابتدای دولت اختیار تام برای مذاکرات رفع تحریم داشتند، به نظر شما چه مانعی وجود داشتند که ایشان وارد مذاکرات نشدند.

آقای رئیسی این اختیار را داشتند و حتی بیشتر از دولت‌های قبل هم این اختیارتام را داشتند و با اطلاع عرض می‌کنم. اما آنچه من از اظهارات مسئولان دیپلماسی کشور دریافت کردم از اینکه چرا در این مسیر سست قدم برداشته و به سمت مذاکرات غیر مستقیم و فرساینده رفتند این است که آنان به دلیل آنکه به شدت مخالف برجام و مذاکرات بودند عارشان می‌آید کار را با جدیت دنبال کنند.

دوم آنکه آنقدر پیشتر علیه برجام و مذاکرات صحبت کرده بودند که از افکار عمومی می‌ترسیدند و سوم از جریان‌های تندرو به شدت می‌ترسیدند و این ترس خیلی موثر بودند.

* ایشان می‌خواست و نمی‌توانستد؟

بله، من با خود شهید رئیسی مستقیم صحبت نکردیم، البته یکبار فرصت شد چند دقیقه‌ای در هواپیما با هم صحبت کنیم اما اظهار نظر مشخصی که من این برداشت را کنم که مشتاق یا مخالف مذاکره هستند نگفتند اما با سایر دوستان دیپلماسی که صحبت کردم، مشخص بود برخی از این افراد مشتاق هستند و اراده مذاکره را دارند اما از جریان تندرو که آنان را حمایت کردند می ترسند.