شیپور پایان جنگ اوکراین به صدا در می‌آید

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با آرمان ملی درباره چرایی بروز تنش میان اوکراین و آمریکا گفت: در علم سیاست مفاهیم بار معنایی خودشان را دارند از جمله مفهوم دفاع از موجودیت کشور که بسیار مهم است. در علوم سیاسی «دفاع از موجودیت کشور به معنای حفظ حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی و امنیت ملی یک کشور در برابر تهدیدات خارجی» تعریف شده است. بنابراین دفاع از موجودیت یک کشور حق مشروع آن است اما این حق نامحدود نیست. بر اساس قواعد بین‌المللی دفاع از موجودیت باید متناسب با تهدید باشد و به حقوق دیگر کشورها تجاوز نکند. حمله به اوکراین و اشغال بخش‌هایی از آن، نقض حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور است و با اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها مغایرت دارد. نکته دیگر اینکه تهدید ناتو علیه روسیه واقعی است، زیرا گسترش ناتو تهدیدی برای امنیت ملی روسیه محسوب می‌شود. با این وجود باید در نظر گرفت عضویت اوکراین در ناتو یک احتمال بود و تهدید بود و هنوز تحقق پیدا نکرده بود. روسیه به خود اجاره داد حمله به کشور همسایه را تحت عنوان عملیات ویژه و پیش دستانه توجیه کند. در چنین شرایطی فرض بگیریم در نهایت اوکراین عضو ناتو می‌شد. به هر حال هر کشوری حق دارد آزادانه در مورد اتحادهای نظامی خود تصمیم بگیرد. استفاده از زور برای جلوگیری از این حق، نقض قواعد بین‌المللی است. حالا ما فرض می‌گیریم حرف روسیه را که می‌گوید اقدام کشور همسایه نباید مخل امنیت ملی ما باشد بپذیریم، اما لازم است به اصل اقدام‌های متناسب که یک قاعده مهم بین‌المللی است توجه کنیم. براین اساس حتی اگر با عضویت اوکراین در ناتو تهدیدی از سوی ناتو متوجه روسیه می‌شد، پاسخ روسیه باید متناسب با آن تهدید می‌بود. حمله نظامی گسترده و اشغال سرزمین یک کشور مستقل، اقدامی نامتناسب و غیرقابل قبول محسوب می‌شود.

وی با اشاره به دیدار ترامپ و پوتین در آینده نزدیک و نقش آن در پرونده اوکراین گفت:باید توجه داشت هنوز توافقی برای پایان جنگ حاصل نشده است. صرفا پوتین و ترامپ بعد از چند سال تیرگی روابط دوجانبه در سطح روسای جمهور یک گفت‌وگوی تلفنی داشتند. هنوز برای رسیدن به توافق نهایی راه طولانی در پیش است. اینکه دو طرف توافق کردند در عربستان دیدار کنند یک گام رو به جلو برای حل مشکلات پیش‌رو است، اما اینکه از زلنسکی دعوت نشده به این دلیل است که تنها مساله روابط بین آمریکا و روسیه موضوع اوکراین نیست بلکه یکی از مهم‌ترین مسائل اوکراین است. در موضوع مذاکرات ترامپ و پوتین علاوه بر اوکراین درباره سایر مسائل دوجانبه و منطقه‌ای و بین‌المللی نیز گفت‌وگو خواهد شد که ربطی به اوکراین و زلنسکی ندارد. باید توجه داشت این مذاکره در سطح مسائل بین‌الملل مطرح است و نه صرفا منطقه‌ای و در چنین چارچوبی موضوع اوکراین بخشی از آن است. قرائن و شواهد نشان می‌دهد روند برقراری آتش‌بس در این جنگ خانمان‌سوز برای اوکراین و روسیه آغاز شده اما برای برقراری صلح دائمی در اوکراین راه بسیار طولانی در پیش است که با یک تماس تلفنی نمی‌توان پرونده سه سال جنگ را بست.

بهشتی پور با تاکید بر این نکته که پایان جنگ اوکراین برای ترامپ بسیار مهم است، گفت: دولت ترامپ به این نتیجه رسیده که میلیاردها دلار از جیب مالیات دهندگان آمریکایی صرف جنگ اوکراین می‌شود؛ جنگی که نفعی برای مالیات دهندگان آمریکایی ندارد و پایان آن هم مشخص نیست. به همین دلیل این سوال برای ترامپ مطرح شده که تا چه زمانی باید میلیاردها دلار خرج کنند؟ ترامپ به عنوان یک پوپولیسم در دوران انتخابات به آمریکایی‌های طرفدار خود وعده داده بود که مانع از تحمیل این هزینه گزاف به شهروندان آمریکایی می‌شود. البته وی درک درستی از اهمیت ژئوپلیتیک اوکراین برای آمریکا در برابر روسیه و شرق اروپا ندارد. بر اساس استراتژی ترامپ که اکثریت مردم آمریکا هم به او رای دادند گفته است، اول آمریکا. یعنی سیاست خارجی و داخلی به شکلی طراحی شود که اول و آخر هر تصمیمی منافع مالیات‌دهندگان آمریکایی در نظر گرفته شود. بر اساس این سیاست است که ترامپ حاضر نیست برای اوکراین پول بیشتری خرج کند.