افزایش قیمت گوشت و لبنیات؛ دلایل و راهکارها

 طی ماه های اخیر مرغداران و دامداران با کمبود نهاده دامی با نرخ مصوب در سامانه بازارگاه روبرو هستند که این امر بشدت در بازار گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ و لبنیات بحران ایجاد کرده به طوریکه قیمت ها فراتر از نرخ مصوب رفته است چراکه نهاده ای در سامانه بازارگاه وجود نداشته یا ۲۰ تا ۳۰ درصد نهاده تنها از طریق سامانه بازارگاه تامین می شد که این امر منجر به افزایش قیمت تمام شده تولید می شود.

با وجود گلایه های متعدد تولیدکنندگان مبنی بر عرضه نهاده دامی بالاتر از قیمت مصوب حتی در سامانه بازارگاه از طریق عوامل توزیع، دولت تصمیم بر توزیع نهاده از طریق پشتیبانی امور دام کرده است که مسئولان این امر در کنار موضوع تخصیص ارز را عامل اصلی ساماندهی و ثبات بازار اعلام می کنند.

در همین راستا پرویز جعفری مدیرعامل پشتیبانی امور دام گفت: با توجه به مشکلات تامین نهاده های دامی در سطح کشور و نارضایتی در این حوزه، تصمیماتی در این حوزه با سران قوه گرفته شد که براین اساس مقرر شد از این به بعد توزیع نهاده های دامی از طریق پشتیبانی امور دام صورت می گیرد.

جعفری با بیان اینکه عمده مشکلات ناشی از عدم تامین به ارز است، افزود: بنابر وعده وزیر مبنی بز تامین به موقع ارز نگرانی در این خصوص نداریم.

مدیرعامل پشتیبانی امور دام از شفافیت بازار نهاده های دامی خبر داد و گفت: پشتیبانی امور دام با در اختیار قرارگرفتن نهاده، دست دلالان را کوتاه می کند که براین اساس تولیدکنندگان این اطمینان خاطر را داشته باشند که نهاده با نرخ مصوب بدستشان می رسد.

وی با بیان اینکه تنها مسیر عرضه نهاده دامی پشتیبانی امور دام خواهد بود، افزود: تولیدکنندگان اطمینان خاطر داشته باشند که نهاده هایی که در مبادی ورودی قرار دارد، در اختیار آنها قرار خواهد گرفت که براین اساس ثبات و آرامش طی یک‌ تا ۲ هفته آینده به بازار باز می گردد.

با وجود ظرفیت و جایگاه مناسب در صنعت دام و طیور، اما مشکلات تامین نهاده دامی بواسطه تخصیص ارز و کشتار دام های مولد، آسیب گله ها و کاهش وزن مرغ تولیدی بواسطه کمبود نهاده چالش هایی را در بازار ایجاد کرد که ورود رئیس جمهور به مسئله تامین ارز نهاده های دامی و سایر کالاهای اساسی بیانگر آن است که همه مسئولان دغدغه تامین ارز نهاده های وارداتی و کالاهای اساسی تنظیم بازار را دارند که در نهایت با تصمیم سران قوا، ارز نهاده های دامی تا پایان سال تامین شد که انتظار می رود با تخصیص هرچه سریع تر به پایداری تولید و جلوگیری از التهابات بازار محصولات پروتیئنی کمک شود. 

پیمان فلسفی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به چالش بازار نهاده های دامی گفت: براساس گزارش های اعلامی وزارت جهاد، ثبت سفارش به موقع و بیش از اندازه صورت گرفته است.

به گفته وی، دولت سامانه ای ایجاد کرده که با نظارت بر روند توزیع، مشکل رفع شود، اما متاسفانه نتوانسته نظارت کند چراکه این سامانه اشکالاتی دارد که دولت بواسطه وجود این سامانه رو دست می خورد و عملا نمی تواند نظارت اعمال کند.

فلسفی ادامه داد: انحصاری که در اختیار برخی از واردکنندگان قرار دارد و با وجود آنکه دولت اعلام‌ می کند ۴ تا ۵ هزار ثبت سفارش کردیم و بهروه و افراد مختلف اجازه واردات داده ایم، اما ۸۵ درصد بازار نهاده در اختیار ۴ تا ۵ واردکننده اصلی است که به راحتی دولت را بازی می دهند و تمامی اختیارات بازار نهاده را در دست دارند و به عبارت دیگر قیمت بازار را تعیین می کنند، نهاده روی آب نگه می دارند تا ارز تخصیص داده نشود یا تعیین تکلیف نشود، وارد بازار نمی کنند، درحالیکه دولت به امید همین واردکنندگان ۸۵ درصد واردات نهاده و نیاز کشور را در اختیارشان گذاشته است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت:  این واردکنندگان خالی فروشی کردند به طوریکه اعلام کردند و تولیدکننده ثبت نام و واریز انجام دادند، درحالیکه نهاده وارد کشور نشده است.

کمبود نهاده دامی در واحدهای مرغداری و دامداری مشهود است

افشین صدردادرس مدیرعامل اتحادیه دام سبک گفت: حذف دلالان و واسطه ها در کاهش قیمت موثر است، اما مسئله این است که وزارت جهاد کشاورزی طی ۱.۵ تا ۲ ماه اخیر برنامه های مختلفی  برای سیستم توزیع نهاده اجرا می کند که متاسفانه شاهد آن بودیم که تشکل ها که در نوک پیکان این موضوع هستند، در تصمیم سازی ها دخالت داده نشدند که این مصداق بارز ترک فعل است.

به گفته وی، براساس ماده ۳ قانون بهبود محیط کسب و کار به صراحت اعلام شده که دولت ها باید  در امور مربوط به کسب و کار، تغییر بخشنامه و رویه های جاری نظر تشکل های مرتبط اقتصادی بگیرند و مورد توجه قرار دهند.

صدردادرس ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی بدون توجه به این ماده قانونی تاکنون هر اقدامی انجام داده، مصداق بارز ترک فعل است و این تغییرات مداوم برخلاف موازین کارشناسی و سردرگمی وزارت جهاد است.

مدیرعامل اتحادیه دام سبک افزود:شرکت پشتیبانی امور دام دولتی است که هرگونه فعالیت باید با مصوبه باشد که این امر منجر به کندی کار می شود، درحالیکه توزیع نهاده فعالیت تجاری است که در آن طرف شکم دام و مرغ گرسنه است.

به گفته وی، تا زمانیکه امور توزیع در اختیار دولت اعم از معاونت بازرگانی یا پشتیبانی امور دام باشد،  کماکان بی برنامگی ها ادامه دارد که این امر منجر به آسیب بخش می شود و تنها نظارت بر توزیع باید در اختیار پشتیبانی امور دام باشد. مسئولان اذعان می کنند که مشکل توزیع نهاده دامی‌ مرتفع شده، درحالیکه این معضل تنها در زمانیکه نهاده در واحدهای دامداری یا مرغداری باشد، برطرف می شود.

صدردادرس درباره آخرین وضعیت واردات نهاده های دامی بیان کرد: بنابر آمار در سال ۱۴۰۳، یک میلیون و ۲۳ هزارتن جو، ۴ میلیون و ۸۷۱ هزارتن ذرت، یک میلیون و ۵۴۹ هزارتن کنجاله سویا وارد شد، ضمن آنکه ۹۰۰ هزارتن تولید ذرت داخل و ۳ میلیون و ۵۰۰ هزارتن تولید جو داخل داشتیم، اما امسال با وجود شرایط خشکسالی، گزارش های معاونت زراعت حاکی از کسری ۱۲ میلیون تن تولید در بخش زراعت، مرتع، علوفه زراعی و دانه غلات داریم که براین اساس سقف نیازمان این رقم است، درحالیکه ارز مورد نیاز برای واردات این رقم را نخواهیم داشت.

مدیرعامل اتحادیه دام سبک گفت: بنابر آمار در ۶ ماهه نخست سال یک میلیون و ۵۳۰ هزارتن جو وارد کردیم که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۵۰۰ هزارتن مازاد وارد شده است، همچنین در این تاریخ ذرت ۵ میلیون و ۱۸۳ هزارتن ذرت وارد شده که به رغم افزایش واردات نسبت به سال قبل با کمبود ذرت در واحدهای دامداری به سبب تخصیص به مرغداران روبرو هستیم که براین اساس  نیاز است که نهاده بیشتری وارد شود که کارشناسان با احتساب نیاز داخل باید محاسبه و ارز موردنیاز را تامین کنند، هرچند شنیده ها حاکی از آن است که نهاده در بنادر شمال و جنوب موجود است، اما در عمل ندیدیم و امیدواریم هرچه سریع تر وعده ها محقق شود‌.

تامین ۴۰ درصد نهاده دامی از طریق سامانه بازارگاه در آبان ماه

حمیدرضا کاشانی رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران میهن گفت: توزیع نهاده از طریق پشتیبانی امور دام مشکلات خاص خود را دارد، اما بازهم نسبت به شرایطی که عرضه بازیگران مختلفی دارد، بهتر است.

به گفته وی، شرط شفافیت بازار نهاده های دامی حذف عرضه بصورت توافقی است و توزیع بصورت نقدی توسط واردکننده است که بررسی ها نشان می دهد وضعیت عرضه نهاده ها بدتر شده که این امر منجر به حذف گله ها و آسیب صنعت شده است.
کاشانی با بیان اینکه نهاده ای برای عرضه در سامانه بازارگاه وجود ندارد، گفت: بنابر آمار در آبان ماه حداکثر ۴۰ درصد نهاده از طریق سامانه بازارگاه تامین شده است که براین اساس قیمت تخم مرغ را با نرخ ارز آزاد باید محاسبه کنند که براین اساس قیمت تمام شده تخم مرغ ۲ برابر رقم فعلی است.

با توجه به آنکه تامین نهاده دامی غذای اصلی دام و طیور محسوب می شود، از این رو تامین به موقع و مستمر آن از طریق سامانه بازارگاه در پایداری تولید و تنظیم بازار نقش موثری دارد که انتظار می رود متولیان امر با تامین به موقع ارز و واردات از التهابات بازار و چالش های تولید که در نهایت می تواند امنیت غذایی را برهم بزند، جلوگیری کنند.