ترکیب هوشمند پرتفوی در شرایط نوسان شدید بازار
بازار سرمایه هیچگاه مسیر خطی و آرامی نداشته است. دورههایی از رشد، رکود، هیجان، ترس و بیاعتمادی همواره در کنار یکدیگر وجود دارند و سرمایهگذار موفق کسی است که بتواند در میان این امواج، تعادل خود را حفظ کند. در سالهایی که تورم بالا، تغییرات نرخ ارز، تصمیمات سیاسی و تحولات اقتصادی شدت میگیرند، نوسان بازار طبیعتاً افزایش پیدا میکند.
پرتفویی که برای شرایط آرام بازار ساخته میشود، در زمان بحران کارایی لازم را ندارد. به همین دلیل، ترکیب پرتفوی در نوسان شدید بازار اهمیت بالایی پیدا میکند. در این مقاله به بررسی نحوه ایجاد یک ترکیب پرتفوی در نوسان شدید بازار میپردازیم و یک پرتفوی عالی به شما پیشنهاد میدهیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
پرتفوی حرفهای در بازار پرتلاطم چه ویژگیهایی دارد؟
یک پرتفوی حرفهای مجموعهای تصادفی از سهام، صندوق یا داراییها نیست. چنین پرتفویی بر اساس اصول علمی سرمایهگذاری، رفتارشناسی بازار و شناخت ویژگیهای شخصی سرمایهگذار طراحی میشود. در شرایط نوسان شدید، پرتفوی حرفهای باید:
- ترکیبی از چند نوع دارایی داشته باشد و وابسته به یک بازار نباشد.
- نقدشوندگی مناسبی داشته باشد تا امکان خروج در زمان اضطرار فراهم شود.
- تکیه بر داراییهای با پشتوانه قوی، سودآوری پایدار و تحلیلپذیر داشته باشد.
- نسبتهای مشخص و از پیش تعریفشدهای بین داراییهای ریسکی و کمریسک داشته باشد.
- قابلیت بازبینی و تنظیم دورهای داشته باشد.

اهمیت متنوعسازی پرتفوی در نوسانات شدید
تنوعسازی، یا همان تقسیم سرمایه میان چند بازار، یکی از نخستین اصول مدیریت ریسک است. هنگامی که بخشی از بازار وارد فاز اصلاح یا ریزش میشود، سایر بخشها میتوانند این کاهش را جبران کنند. به نقل از سایت investing.com: «نوسان بازار بخشی اجتنابناپذیر از سرمایهگذاری است. در حالی که نوسانات کوتاهمدت میتوانند عدمقطعیت ایجاد کنند، یک پرتفوی ساختارمند میتواند به محافظت از سرمایهگذاریها در برابر نوسان کمک کند و ثبات مالی بلندمدت را تضمین کند.»
برای مثال، تجربه بازارهای مالی نشان داده است که در دورههای تورمی و افزایش نرخ ارز، داراییهایی مانند طلا عملکرد بهتری دارند. از طرف دیگر، در زمان ثبات اقتصادی و کاهش نرخ بهره، سهام بنیادی و شرکتهای صادراتمحور ممکن است رشد کنند.
در همین راستا، بسیاری از سرمایهگذاران ایرانی برای پوشش ریسک و حفظ ارزش دارایی، بخشی از پرتفوی خود را در صندوق طلا قرار میدهند. این صندوقها امکان سرمایهگذاری غیرمستقیم در طلا را فراهم میکنند و نسبت به خرید فیزیکی طلا، امنتر و کمهزینهتر هستند. به نقل از سایت کاریزما: «صندوق طلا امکان سرمایهگذاری با سرمایه اندک را برای افراد فراهم میکند. زیرا حداقل مبلغ خرید صندوق سرمایه گذاری طلا، تنها ۱۰۰ هزار تومان است. درحالیکه خرید سکه طلا، شمش طلا یا حتی طلای زینتی نیاز به هزینههای میلیونی خواهد داشت.»
برای ایجاد تعادل، بخش دیگری از پرتفوی نیز به ابزارهایی با ریسک پایینتر اختصاص داده میشود. در این میان، صندوق درآمد ثابت جایگاه مهمی دارد؛ زیرا سودی باثبات ارائه میدهد و شدت نوسان کل پرتفوی را کاهش میدهد. چنین ترکیبی باعث میشود سرمایهگذار حتی در زمان بیثباتی شدید، از نظر ذهنی و مالی تحت فشار قرار نگیرد.
انتخاب سهم مناسب در بازار نوسانی چگونه است؟
بازار در شرایط پرریسک، نیازمند انتخابهای محتاطانهتر است. سهامی که در دورههای آرام جذاب هستند، الزاماً در شرایط حساس عملکرد مناسبی ندارند. هنگام انتخاب سهام در اوج نوسان، بهتر است موارد زیر مدنظر قرار گیرد:
- شرکتهایی با صورتهای مالی شفاف، ثبات سودآوری و سابقه تقسیم سود
- صنایع صادراتمحور که از افزایش نرخ ارز منتفع میشوند
- شرکتهای کمبدهی و دارای جریان نقدی مثبت
- شرکتهای دارای مزیت رقابتی و سهم بازار پایدار
- صنایع غذایی و بهداشتی که نسبت به بحران حساسیت کمتری دارند
در مقابل، سهمهای متعلق به شرکتهای کوچک، کممعامله، زیانده یا فاقد چشمانداز روشن میتوانند فشار ریسک را چند برابر کنند. در شرایط پرنوسان، سرمایهگذار باید بیش از هر زمان دیگری به تحلیل بنیادی تکیه کند.
نمونه ترکیب پرتفوی پیشنهادی در شرایط نوسان شدید بازار
طبیعتاً یک ترکیب پرتفوی برای همه مناسب نیست و به میزان سرمایه، افق زمانی، ریسکپذیری و نیازهای مالی فرد بستگی دارد.؛ اما یک ساختار منطقی برای شرایط نوسانی میتواند به شکل زیر باشد:
- ۳۰ تا ۴۰ درصد سهام بنیادی با تحلیل بلندمدت
- ۲۰ تا ۳۰ درصد داراییهای مبتنی بر طلا یا کالا بهمنظور پوشش ریسک تورم و ارز
- ۳۰ تا ۴۰ درصد ابزارهای کمنوسان مانند صندوقهای درآمد ثابت برای ایجاد ثبات
صندوقهای مناسب برای دوران بیثباتی چیست؟
صندوقهای سرمایهگذاری به دلیل مدیریت حرفهای، تنوع ذاتی و نظارت مستقیم سازمان بورس یکی از بهترین ابزارها برای مدیریت پرتفوی در شرایط ناپایدار هستند. دو نوع از پر کاربردد ترین صندوقها عبارتاند از:
- صندوق طلا که متناسب با قیمت طلا حرکت میکند و نقش حفاظتی در برابر تورم دارد.
- صندوق درآمد ثابت که سودی مستمر و کمریسک ارائه میدهد و مانع افت شدید پرتفوی میشود.
اما سوالی که ایجاد میشود این است که کدام صندوق طلا و کدام صندوق درآمد ثابت را انتخاب کنیم؟ برای انتخاب بهترین صندوق، باید سابقه عملکرد، نقدشوندگی و اعتبار آن توجه کنیم. در بین صندوقها طلا و درآمد ثابت، دو صندوق کهربا و صندوق کارا از بهترین صندوقها هستند.
صندوق طلای کهربا یکی از صندوقهای قابلمعامله گروه مالی کاریزما است که با پشتوانه سکه طلا، شمش طلای استاندارد و اوراق بهادار مبتنی بر طلا و تحت نظارت سازمان بورس فعالیت میکند. این صندوق به افراد امکان میدهد بدون خرید فیزیکی طلا و نگرانیهایی مثل اجرت، کارمزد و نگهداری، در طلا سرمایهگذاری کنند.
واحدهای صندوق کهربا مانند سهام در بورس قابل معاملهاند، نقدشوندگی مناسبی دارند و راهی ساده، شفاف و کمهزینه برای تنوعبخشی پرتفوی و پوشش ریسک تورمی بهحساب میآیند.
در کنار کهربا، صندوق درآمد ثابت کارا نیز بهعنوان مکملی کمریسک در سبد سرمایهگذاری کاریزما شناخته میشود. کارا یک صندوق قابلمعامله در بورس است که عمده داراییهای آن در اوراق دولتی و ابزارهای مالی باثبات سرمایهگذاری میشود؛ بنابراین نوسان کمی دارد و سود آن بدون تقسیم دورهای، در قیمت واحدها تجمیع میشود.
نقدشوندگی مناسب، شفافیت قیمتی و امکان خرید و فروش آنلاین، کارا را به گزینهای مناسب برای ایجاد آرامش، حفظ سرمایه و متعادلسازی پرتفوی در کنار ابزارهای پرریسکتر تبدیل میکند. خوشبختانه خرید واحدهای کهربا و کارا مراحل پیچیدهای ندارد و بهصورت کاملا آنلاین در اپلیکیشن کاریزما انجام میشود.

مدیریت رفتاری سرمایهگذار؛ مهمتر از تحلیل بازار
در دوران نوسان شدید، آنچه سرمایه را تهدید میکند فقط وضعیت اقتصادی نیست، بلکه تصمیمهای احساسی است. ترس، طمع، رفتار گلهای، شایعات و معاملات هیجانی میتوانند زیان بیشتری از ریزش بازار ایجاد کنند. برای کنترل رفتار سرمایهگذاری، رعایت چند اصل کاربردی کمککننده است:
- همیشه بر اساس تحلیل و منطق تصمیم بگیرید، نه احساس
- وارد بازی پیشبینی کوتاهمدت نشوید
- حد ضرر و حد سود مشخص داشته باشید
- از وام یا اعتبار برای خرید دارایی پرریسک استفاده نکنید
- به استراتژی خود وفادار بمانید و مرتب آن را ثبت و ارزیابی کنید
نقش افق زمانی در انتخاب ترکیب پرتفوی
سرمایهگذاران کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت ساختارهای پرتفوی متفاوتی دارند. کسی که افق سرمایهگذاری چندساله دارد، نیازی به واکنش سریع به تغییرات روزانه بازار ندارد. در مقابل، فردی که به پول خود در ماه آینده نیاز دارد، باید ریسک را به حداقل برساند و وزن داراییهای با ثبات را افزایش دهد. بنابراین پیش از هر اقدامی لازم است ابتدا هدف مالی، مدتزمان سرمایهگذاری و سطح ریسکپذیری مشخص شود.
نکات کلیدی برای ترکیب پرتفوی در نوسان شدید بازار
در بازارهای پرتلاطم، مدیریت پرتفوی بیشتر از هر زمان دیگری به نظم، تحلیل و کنترل هیجانات وابسته است. چند اصل مهم و کاربردی وجود دارد.
- تنوعبخشی پرتفوی برای کاهش ریسک و جلوگیری از وابستگی به یک صنعت یا دارایی
- تعیین سطح ریسکپذیری و انتظار بازده پیش از سرمایهگذاری
- بازبینی و متعادلسازی دورهای پرتفوی بهویژه در زمان نوسانات شدید
- توجه به نقدشوندگی داراییها برای استفاده از فرصتها یا پوشش نیازهای مالی
- پرهیز از تصمیمگیری هیجانی و تکیه بر تحلیل و دادههای معتبر
- تعیین افق زمانی مشخص و پایبندی به آن در شرایط پرتلاطم
- استفاده از مشاوره تخصصی، آموزش و گزارشهای تحلیلی جهت تصمیمگیری آگاهانه
جمعبندی
نوسان شدید بازار واقعیتی اجتنابناپذیر در مسیر سرمایهگذاری است. موفقیت نه در پیشبینی بازار، بلکه در مدیریت هوشمند داراییهاست. اگر ترکیب پرتفوی در نوسان شدید بازار مبتنی بر تحلیل، تنوعسازی، انتخاب ابزار مناسب و رفتار منطقی باشد، میتوان حتی از دورههای بیثباتی نیز فرصت ساخت.
سرمایهگذار حرفهای کسی نیست که همیشه سود کند، بلکه کسی است که در سختترین مقاطع نیز سرمایه خود را حفظ میکند و سازوکار بازدهی پایدار را میسازد. برای ایجاد یک ترکیب بهینه میتوانید از صندوق درآمد ثابت کارا و صندوق طلا کهربای کاریزما استفاده کنید.
سوالات متداول
- بهترین ترکیب پرتفوی در نوسان شدید بازار چیست؟
ترکیبی که شامل سهام بنیادی، داراییهایی مانند طلا و ابزارهای کمریسک همچون صندوقهای درآمد ثابت باشد. نسبتها باید متناسب با ریسکپذیری فرد تعیین شوند.
- آیا خروج کامل از بازار در بحران کار درستی است؟
معمولاً خیر. خروج کامل میتواند موجب از دست رفتن فرصتهای برگشت بازار شود. بهتر است پرتفوی متعادلسازی شود، نه اینکه سرمایهگذار کاملاً خارج شود.
- چرا طلا در شرایط پرنوسان توصیه میشود؟
به دلیل نقش تاریخی طلا در حفظ ارزش دارایی و همبستگی معکوس آن با بحرانهای اقتصادی و تورمی.




