قاچاق چه بر سر کیفیت بنزین آورد؟/شمارش معکوس برای تحقق وعده زنگنه

 هوا که رو به سرما می رود، گشتی در پایتخت کافی است تا فشار آلودگی هوا را در ریه و خستگی آن را در جسم خود احساس کنید؛ به ویژه اینکه تغییر الگوی آب و هوایی، تهران را نیز بی بهره نگذاشته و بارش نزولات آسمانی را کاهش داده است. از سویی دیگر به عقیده برخی کارشناسان کوهپایه ای بودن موقعیت تهران از یک سو و وجود بلندمرتبه سازی از سویی دیگر موجب شده است که جغرافیای پایتخت به منظور وزش باد و پراکندگی آلودگی هوا با مشکلات عدیده ای رو به رو شود.

یکی از عواملی که نقش قابل توجهی در ایجاد آلودگی هوا دارد، کیفیت بنزین و گازوییل مصرفی در پایتخت است. البته کیفیت خودروهای تولیدی تاثیر مستقیمی در کمیت و چگونگی مصرف بنزین دارد. به این معنا که هرچه موتور خودرو بهینه سازی شود، بی شک میزان سوخت کمتری مصرف می کند، البته شاخصه مصرف سوخت خودرو به عوامل متنوعی بستگی دارد. این اختلاف بین خودرو سازان و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در روزهای سرد سال گذشته داغ شد. به گفته علیرضا صادق آبادی، بنزینی که در تهران توزیع می شود حداکثر استاندارد های لازم را دارا است و خودروهای خارجی وارداتی به خوبی این بنزین را با کمترین آلایندگی مصرف می کنند در حالیکه خودروهای داخلی قادر به مصرف کامل با کمترین آلایندگی نیستند.این در حالی است که خودرو سازان معتقدند خودروهای داخلی کیفیت لازم را در مصرف سوخت دارند و این کیفیت پایین بنزین است که موجب آلودگی هوا است.

در بخش کیفیت بنزین نیز بالا بودن عدد اکتان می تواند در میزان و کیفیت مصرف سوخت موثر باشد و شاخصه های دیگر نظیر سولفور و بنزن نیز درزمره آلاینده های نهایی سوخت قرار دارند. اینکه بنزین یورو۴، یورو۲ و بنزین سوپر دارای چه ویژگی های متمایزی هستند نیاز به موشکافی بیشتر دارد.

گوگرد بالای گازوییل

شینا انصاری، مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه از زمستان سال گذشته پایش گوگرد موجود در گازوییل را در تهران و کرج آغاز کردیم، گفت: بررسی ها در بهار سال جاری نشان داد که میزان گوگرد موجود در گازوییل نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. این درحالی است که در تیر ماه ۹۷ میزان گوگرد گازوییل در برخی نقاط بالا و بین ۵۰ تا ۲۰۰ پی.پی. ام بود.

وی ادامه داد: طی تفاهمنامه ای که با شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منعقد کردیم قرار شد نمونه گیری های سازمان محیط زیست (به عنوان نهاد نظارتی) همزمان با پایش این شرکت و به ویژه در فصل وارونگی هوا از جایگاه های سوخت گیری خودروهای دیزلی انجام شود.

این مقام مسوول با بیان اینکه وجود آروماتیک ها و بنزن بیش از حد استاندارد در هوا خطرناک تر از ذرات گرد و غبار هستند، اظهار داشت: در راستای پایش این آلاینده ها، اندازه گیری این ترکیبات را در بنزین هشت کلانشهر در دستور کار داریم.

پایش کیفیت سوخت ادامه دارد

انصاری توضیح داد: با توجه به ابلاغ آیین نامه فنی ماده ٢ قانون هوای پاک در تاریخ ٣٠ مهر ماه امسال، وزارت نفت مکلف به توزیع سوخت نفت-گاز یورو ۴ با استاندارد ۵۰ پی. پی. ام علاوه بر هشت کلانشهر در ۱۶۳ جایگاه محورهای مواصلاتی کشور شده است که فهرست این جایگاه ها در تصویب نامه درج شده است.

مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست گفت: برآورد اولیه کیفی سوخت نفت-گاز در جایگاه های محورهای مواصلاتی با همکاری ادارات کل محیط زیست استان ها تاکنون از ٦٠ جایگاه عرضه نفت-گاز کشور حاکی از توزیع ۵۸ درصدی سوخت استاندارد بوده است.

به گفته وی، بنزن موجود در بنزین یورو۴ باید یک درصد و آروماتیک ۳۵ درصد باشد. سازمان محیط زیست به طور فصلی در حال نمونه گیری و پایش بنزین و گازوییل موجود در تهران و سایر کلانشهرها هست و حتی در برخی مواقع شاهد مواردی بودیم که با استاندارد موجود مغایر بوده است و مراتب را در کار گروه ملی آلودگی هوا طرح و همچنین به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی اعلام کردیم.

چشم انتظار اجرای قول شیخ الوزرا

حمیدرضا بهاری، کارشناس سوخت با بیان اینکه هر قدر عدد اکتان بنزین بالاتر باشد میزان مصرف سوخت  در خودرو کمتر است، گفت: اکتان بنزین سوپر حدود ۹۵، بنزین های یورو ۹۰ تا ۹۱ و بنزین معمولی حدود ۸۷ است.

وی ادامه داد: تراکم موتور خودرو برای استفاده از سوخت یکی از عوامل موثر در میزان مصرف است، اما بی شک هرقدرعدد اکتان بنزین بالا و میزان آلاینده های موجود در آن کم باشد بی شک میزان مصرف بنزین خودرو کاهش می یابد و از سویی دیگر عمل احتراق در خودرو که متاثر از عوامل مختلفی است به طور کامل انجام می شود.

به گفته بهاری، میزان میانگین مصرف بنزین کل کشور طبق آخرین اعلام حدود ۸۵ میلیون لیتر در روز است که به گفته بیژن زنگنه (در افتتاح فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس که تیر ماه امسال برگزار شد)، در سال 92 ما در بنزین یورو 4 کمتر از 3.4 دهم میلیون لیتر تولید داشتیم که امروز این میزان به 28 میلیون لیتر رسیده است و با افتتاح و تثبیت فازهای اول و دوم، میانگین تولید این نوع بنزین در سال جاری به 54 میلیون لیتر خواهد رسید، یعنی بیش از 14 برابر رشد خواهیم داشت.

به عبارتی بیش از نیمی از بنزین مصرفی کشور شامل سبد بنزین یورو۴ می شود. این در حالی است که حتی در برخی نقاط اطراف تهران نیز بنزین یورو۴ عرضه نمی شود.

این حجم از بنزین از کجا تامین می شود؟ واردات یا پایین آوردن کیفیت بنزین داخلی؟

این کارشناس سوخت با اشاره به رشد قاچاق سوخت به دلیل اختلاف قیمت قابل توجه در کشورهای همسایه، اظهار داشت: افزایش قاچاق بنزین در شرایطی که طی سال های گذشته دولت نسبت به سیاست گذاری در بخش کنترل مصرف سوخت بی اعتنا بود به معنای بار مضاعف بر تولید بنزین است. به این معنا که میزان مصرف با رشد فزاینده ای روبرو شده که تامین این میزان بنزین، کیفیت سوخت عرضه شده را تحت الشعاع قرار می دهد.

وی تصریح کرد: معاون وزیر نفت در امورپالایشی درباره عدم تولید بنزین یورو۴ درپالایشگاه ستاره خلیج فارس طی ۵ ماهه نخست امسال اذعان داشت که به دلیل رشد تقاضا مجبور به تولید بنزین معمولی شدیم. حال با استناد به گفته وی در شرایطی که تقاضا با رشد رو به رو بوده و ظرفیت جدید تولیدی نیز اضافه نشده است یا میزان واردات بنزین افزایش یافته است یا کیفیت بنزین افت کرده است.

کیفیت باید اولویت باشد

 با توجه به اینکه وارد روزهای سرد سال شده ایم و بی شک با پدیده وارونگی هوا باید دست و پنجه نرم کنیم، توجه به کیفیت بنزین باید بیش از پیش مورد رصد و پایش قرارگیرد چرا که نباید به دلیل بی توجهی دولت در سیاست گذاری حوزه مدیریت مصرف و کنترل قاچاق،  کیفیت بنزین تولیدی کشور افت کند. چون سود هنگفت قاچاق سوخت به جیب قاچاقچیان می رود و تاوان کیفیت نازل سوخت را مردم با ابتلا به انواع بیماری می پردازند.