دختران باید همانند پسران به فرصتهای آموزشی دسترسی داشته باشند

فرهمندپور  با حضور در یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به این که ستاد ملی زنان و خانواده که در انتهای سال ۹۶ تشکیل شد چه دستاوردهایی برای کشور داشت؟ عنوان کرد:‌ تاریخچه تشکیل ستاد ملی زنان و خانواده قریب یک دهه است، هرچند رئیس‌ جمهورهای قبلی هم در این ستاد شرکت نداشتند اما جلسات این ستاد به طور مکرر در دولت دهم تشکیل شده بود و مصوبات بسیار خوبی هم داشت که با حضور معاون اول رئیس جمهور هم تشکیل می‌شد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در ادامه گفت: اتفاق عجیبی که در دوران دولت یازدهم افتاد، این بود که حتی با حضور معاون اول رئیس جمهور، یک جلسه هم از ستاد ملی زنان و خانواده تشکیل نشد و حتی در چهار سالی که بنده به عنوان نماینده وزیر کشور در جریان پیگیری‌های کارگری خانه ستاد بودم و علی‌رغم اینکه تمام دستگاه‌ها از این موضوع ابراز ناخرسندی می‌کردند حتی یک جلسه تشکیل نشد و در سال اول دولت دوازدهم برای اولین‌بار جلسه ستاد تشکیل شد.

وی افزود: مهم‌ترین مصوبه‌ای که این ستاد در نخستین جلسه خود در دولت دوازدهم داشت، این بود که مقرر شد شاخص‌های عدالت جنسیتی استخراج و تعیین شود و این شاخص‌ها از طریق شورای فرهنگی اجتماعی زنان دنبال شود.

فرهمندپور اضافه کرد: متأسفانه مصوبه کانونی این جلسه تاکنون به فرجام نرسیده است و با وجود اینکه جلسه این ستاد بسیار دیرهنگام تشکیل شد، مصوبه کانونی آن هم هنوز به نتیجه نرسیده و پیش‌نویسی که ارائه شد، قابل قبول نبود.

در ادامه این برنامه زعفرانچی-محقق و پژوهشگر حوزه زنان ـ در پاسخ به این سؤال که ستاد ملی زنان با راهبردهای مشخص چه مسیری را طی می‌کند و دارای چه هدف‌گذاری‌هایی است؟ گفت: بنده در واقعیت از گنجاندن مفهوم عدالت جنسیتی در حوزه برنامه ششم توسعه به ویژه به عنوان یک بند کانونی مختص حوزه زنان استقبال می‌کنم چرا که زمینه‌ساز مواجهه نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران برای تمرکز در دال گفتمانی خود در حوزه هویت جنسیتی است.

وی افزود: آنچه به نظر می‌رسد در ۴۰ ساله دوره پیروزی انقلاب اسلامی در مواجهه مباحث هویت زنان از منظر رویکرد ارزشی نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده در همین کلمه عدالت جنسیتی کاملاً ظهور و بروز دارد. یعنی مواجهه گفتمان‌سازی جمهوری اسلامی در حوزه زنان را به طور کامل نشان می‌دهد.

زعفرانچی یادآور شد:‌ کل دال گفتمانی هویت جنسیتی از منظر ایدئولوژی غرب که دارای سابقه مدیریتی است، بر روی یک مفهوم کلیدی تحت عنوان برابری جنسیتی استوار است. وقتی به تاریخچه این بحث رجوع می‌کنیم می‌بینیم که برای طی کردن مسیری برای تحقق برابر جنسیتی اینها در ابتدا چشم‌اندازی تهیه می‌کنند که در آن منظومه مشخصی از حوزه‌های اجتماعی اصل این است که به برابری زنان و مردان در همه عرصه‌ها برسیم.

وی افزود: در منظومه ایدئوژلوی غرب در هر کجا که ما به برابری برسیم مدینه فاضله زنان طراحی شده است، اما در حوزه گفتمان‌سازی، انقلاب اسلامی با توجه به ایدئولوژی و نظام ارزشی خاص خود معتقد است که در هر کدام از منظومه‌های خاص رسیدن به اصل برابری ممکن است با این عدالت متفاوت و مغایرت داشته باشد. در عین حالی که ممکن است در برخی عرصه‌ها برابری عدالت را تضمین کند اما قاعدتاً اصل لازم و کافی برای رسیدن به مدینه فاضله زنانه رسیدن برابر به حوزه مردانه نیست.

زعفرانچی محقق و پژوهشگر حوزه زنان تصریح کرد: بنابراین اگر دال گفتمانی ایدئولوژی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران را در همین منظومه عدالت جنسیتی خلاصه کنیم اگر این اتفاق بیفتد دیگر مواجهه حاکمیت با این بحث روشن است، لذا در قدم اول برای اینکه به هدف غایی برسیم لازم است که ما اصل عدالت جنسیتی را در منظومه‌های مختلف تعریف کنیم. اگر مصداق ما از حوزه عدالت جنسیتی عین برابری نیست پس چیست؟.

وی افزود: آنچه اتفاق افتاده و به نظر می‌رسد با خط مشی مشخص است، این است که ما به دنبال جمع‌آوری دیتا و اطلاعات آماری جنسیتی در حوزه‌های مدنظر باشیم.

در ادامه فرهمندپور گفت: وقتی شما می‌گویید هدف ما برابر جنسیتی است شاخص نمی‌خواهد چرا که شاخص آن همان برابری است. به عنوان مثال اینکه بگوییم ما یک میلیارد بودجه داریم و آن را براساس تفکر برابر جنسیتی هزینه کنیم معنی آن این است که از این یک میلیارد ۵۰۰ میلیون برای زنان و ۵۰۰ میلیون برای مردان هزینه کنیم، این دیگر شاخص می‌خواهد و نیاز به این موارد است و شما به هدف خود رسیده‌اید. اما اگر گفتید که منظور من برابر جنسیتی نیست بلکه عدالت جنسیتی است، باید گفت عدالت جنسیتی یعنی در مواردی تساوی را دیدن و در مواردی نیز تفاوت را دیدن؛ بنابراین اگر اینگونه تعریف شد تحقق عدالت جنسیتی اولا نیازمند تعیین شاخص‌ها است پس در کجاها برابری و در کجاها تفاوت دارد.

وی با بیان اینکه در حوزه آموزش و اشتغال عدالت اقتضا می‌کند که دختران هم به اندازه پسران به فرصتهای آموزشی دسترسی داشته باشند گفت: عدالت جنسیتی یعنی دسترسی برابر پسران و دختران به آموزش، حال فرض کنیم که جواب ما "آری" است. یعنی عدالت آموزشی اقتضا می‌کند که پسران و دختران به اندازه هم و برابر از فرصت‌های آموزشی برخوردار باشند، اما در موضوعی مانند ورزش با توجه به هنجارهای اجتماعی و دینی ما که اجازه نمی‌دهیم مثلاً دختران روباز و بدون حریم ورزش کنند، آیا عدالت جنسیتی اقتضا نمی‌کند بر اختصاص فضاهای ورزشی استاندارد سرپوشیده محفوظ اولویت را به زنان بدهیم و بودجه فضاهای ورزشی را بیشتر کنیم؟.

فرهمندپور ادامه داد:  آیا در طول ۴۰ سال که گفته‌ایم طرفدار برابر جنسیتی نیستیم بلکه طرفدار عدالت جنسیتی هستیم اساساً گام علمی و عملی برای استخراج این شاخص‌ها و تعریف این حوزه‌ها برداشته‌ایم یا خیر؟ حقیقت این است که ما در تمام این ۴۰ سال تلاش کردیم بگوییم که ما طرفدار برابری نیستیم و طرفدار عدالتیم، که اتفاقاً هم درست است، اما گام عملی و قابل قبول و ایجاد کفایت علمی اتفاق نیفتاد که بگوییم در کجاها برابری و در کجاها تفاوت باشد.

در ادامه این برنامه زعفرانچی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما چه نکاتی را به عنوان برنامه‌های جزیی موفق در برنامه یکساله می‌بینید که جای آن خالی است که می‌تواند پازل‌های زنان انقلاب را بسازد، بیان کرد: معمولاً ما حوزه مباحث زنان را بسیار اختصاصی و ویژه محدود به حوزه جنیست مطرح می‌کنیم. دغدغه همه این است که به هر حال اینها بخشی از جامعه هستند. زمانی که دغدغه‌های اقتصادی را می‌بینیم که در فضای خانواده اوج می‌گیرد، قاعدتاً ما اینجا نمی‌توانیم بگوییم که این زن، دختر و همسر از این قاعده تنگنا و فشار اقتصادی آسیبی نمی‌بیند، شاید هم آسیب مضاعفی ببیند. بنابراین این نگاه گسسته زن از نظام کل اقشار جامعه در مواردی بروز دارد که مسائل خاص زنانه را مانند زنان سرپرست خانوار مطرح می‌کنیم.

این محقق ادامه داد:‌با نگاهی که در همه دولت‌ها وجود دارد، می‌بینید علی‌رغم اینکه بسیاری از مطالبات تزئینی در حوزه زنان نمود و بروز پیدا می‌کند اما همچنان بحث زنان سرپرست خانوار مانند امر واجبی از دولتی به دولت دیگر منتقل می‌شود. چرا که این بحث یکی از واقعیات جامعه زنان است مانند بحث ظلم به زن در خانواده که یکی  از واقعیات جامعه زنان است.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه یکی از مواردی که حاکمیت را معمولاً با هزینه‌های نسبتاً بالایی مواجه می‌کند بحث‌های جنسیتی و حوزه زنان است و این مصداق در سال‌های اخیر بسیار بارز است خاطرنشان کرد: زمانی که کشور جمهوری اسلامی ایران همزمان در حوزه مباحث اقتصادی با پدیده‌ای مانند جنگ اقتصادی و تحریم‌ها مواجه است دو عنصر عزم و اراده ملی مهم است که در واقع سازنده اولویت‌های ملی محسوب می‌شود.

به گزارش روابط عمومی شبکه چهار سیما، زعفرانچی با بیان اینکه نقش زنان در شکل‌گیری این عزم و اراده و اولویت‌های ملی منحصربه‌فرد است، افزود: با این منظومه‌ای که با تحریم‌ها به دنبال این هستند که این عزم و اراده را بشکنند و حتی نظام اولویت‌های یک کشور و حاکمیت را به خصوص در حوزه زنان تغییر دهند آیا نباید دنبال این باشیم که با هزینه‌بر شدن این بخش و موج منفی علیه آن مقابله کنیم؟.

انتهای پیام