تأخیر در واکسیناسیون کرونا چگونه جیب ایرانی‌ها را خالی کرد؟

به نقل از روزنامه همشهری، تازه‌ترین اطلاعات مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در سبد هزینه‌های خانوار در تیرماه امسال با افزایش مواجه و به یکی از ۳ عامل اصلی تورم‌زایی در یک‌ماه گذشته تبدیل شده است. به‌نظر می‌رسد افزایش در هزینه‌های بهداشت و درمان به‌دلیل شیوع موج پنجم کرونا و رشد هزینه‌های درمان این بیماری در مواجهه با سویه دلتای کرونا بوده است.

با تعلل در اجرای واکسیناسیون، موج پنجم کرونا در تیرماه امسال به اوج خود رسید. آمارها نشان می‌دهد با افزایش تقاضا برای اقلام درمانی، قیمت این محصولات و همینطور خدمات مرتبط با بیماران کرونایی در حال رشد است. طبق اطلاعات موجود، این افزایش هزینه‌ها در بخش بهداشت و درمان، اثر خود را به‌خوبی در تورم تیرماه امسال نشان داده و یکی از ۳ عامل اثرگذار در رشد تورم تیرماه امسال بوده است.

گزارش‌های دریافتی نشان می‌دهد با شیوع موج پنجم کرونا تعداد تخت‌های بیمارستانی بیش از گذشته به اشغال بیماران درآمده و حتی به‌گفته بسیاری از خانواده‌ها، تامین داروهای حیاتی بیماران کرونایی به دشواری انجام می‌شود.

صف‌های طولانی برای دریافت داروهای وی‍ژه بیماران کرونایی حتی در مراکز دولتی، این روزها به دغدغه بیماران کرونایی تبدیل شده و همین عامل به افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان منجر شده است؛ به‌طوری که تحت‌تأثیر رشد تقاضا برای اقلام درمانی بیماران کرونایی، قیمت‌ها هم افزایش یافته. اطلاعات دریافتی همشهری نشان می‌دهد در برخی مراکز درمانی قیمت داروهای مختص درمان کرونا، بالاتر از نرخ‌های مصوب به فروش می‌رسد. از نظر اقتصادی زمانی که تقاضا برای یک محصول زیاد می‌شود، قیمت آن محصول افزایش می‌یابد و آمارهای موجود از نرخ تورم ماهانه نشان می‌دهد شیوع موج پنجم کرونا به افزایش هزینه‌های خانوار منجر شده و حتی خود یک عامل مهم برای رشد تورم ماهانه در تیر امسال بوده است. ناظران آگاه می‌گویند، آمارهای رسمی گویای این واقعیت است که تعلل در اجرای واکسیناسیون عمومی، در حال نشان دادن اثر خود در سبد هزینه خانوارهای ایرانی است.
 

افزایش اثر هزینه درمان در تورم

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تازه‌ترین گزارش تحلیلی خود از نرخ تورم تیرماه امسال اعلام کرد: سهم ۳ گروه از هزینه‌ها در تیرماه امسال بیش از سایر گروه‌ها بوده و به افزایش تورم و سبد هزینه‌ای خانوار منجر شده است. آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد افزایش اجاره خانه، بهداشت و درمان و حمل‌ونقل ازجمله مهم‌ترین دلایل رشد تورم در تیرماه امسال بوده است. نکته حائز اهمیت این است که در خردادماه وزن یا سهم گروه سبزی و حبوبات بیشتر از گروه بهداشت و درمان بوده، اما در تیرماه وزن هزینه‌های بهداشت و درمان در تورم ماهانه بیشتر شده و این به‌ آن معناست که سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در سبد مصرفی خانواده‌ها در تیرماه امسال بیشتر از ماه‌های گذشته بوده است. اطلاعات موجود نشان می‌دهد علت اصلی این رویداد شیوع موج پنجم کرونا در ایران به‌دلیل تأخیر در واکسیناسیون بوده است. محاسبه ضریب تأثیر کالاها و خدمات مختلف در سبد تورم نشان می‌دهد ۴ گروه از کالا و خدمات یعنی مسکن، خوراک، بهداشت و درمان و حمل‌ونقل بیشترین وزن را در سبد هزینه‌های خانواده‌ها دارند و این کالاها ۷۶ درصد از ضریب اهمیت سبد کالاها و خدمات موردنیاز خانوارهای شهری و روستایی را به‌خود اختصاص داده‌اند. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد چنانچه برنامه‌های تزریق واکسن با سرعت بیشتری دنبال نشود و پاندمی کرونا به کمبودهای بیشتری در حوزه بهداشت و درمان منجر شود، سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در سبد هزینه‌های خانواده و تورم افزایش می‌یابد. افزایش سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در سبد خانوارهای ایرانی، در شرایطی است که نرخ تورم به شکلی فزاینده در حال رشد است و همزمان اقتصاد در رکود به سر می‌برد؛ دو لبه یک شمشیر که می‌تواند اقتصاد نحیف خانوارهای ایرانی را بیش از گذشته تحت‌تأثیر قرار دهد. مطابق نظریات اقتصادی تورم همیشه برخلاف سیاست‌های فقرزدایی عمل می‌کند؛ به‌عبارت بهتر با افزایش قیمت کالاها، قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و این موضوع روی رفاه خانوارها تأثیر می‌گذارد.
 

دلایل رشد تورم

مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار اعلام کرده افزایش تورم در سال‌های اخیر حاصل ۴ عامل بوده که مهم‌ترین آنها افزایش حجم نقدینگی و افزایش قیمت دلار است. با این حال افزایش تورم، انتظاری که تورم کاذب را در پی داشته و افزایش تقاضای یکباره برای برخی اقلام مانند مرکبات، مواد شوینده به‌علت شیوع کرونا از دیگر عوامل رشد تورم در سال‌های اخیر بوده است. این تحلیل نشان می‌دهد نرخ تورم از اردیبهشت ۱۳۹۷ شتاب بیشتری گرفته و علت این جهش، اثر روانی دور جدید تحریم‌ها بوده است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ شیوع کرونا به تورم دامن زده است.

شیوع کرونا در سال ۱۳۹۹ روی عرضه و تقاضای برخی اقلام خوراکی و همینطور شوینده‌ها تأثیر گذاشت و به رشد قیمت این محصولات منجر شد. کرونا همچنین محدودیت‌های تجاری زیادی ایجاد کرد و به بسته شدن مرزها منجر شد. با بسته شدن مرزها محدودیت‌های بیشتری در صادرات و واردات کالاها ایجاد شد که این موضوع خود یکی از دلایل اصلی رشد تورم بود.