بررسی نقش عوامل داخلی و بیرونی در رقم خوردن فاجعه‌‌ تبریز/ هواداران نجیب جلوی بازی کثیف را می‌گیرند؟

با وجود گذشت 3 روز از دیدار پرحادثه تراکتور و پرسپولیس در تبریز، هنوز حواشی زیادی پیرامون این بازی وجود دارد. بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌ها از سوی باشگاه‌ها و مدیران استانی آذربایجان شرقی و مسئولان فدراسیون فوتبال، سازمان لیگ و باشگاه پرسپولیس، به ابعاد جدیدی از آنچه پنجشنبه‌ شب در زمین و هوای ورزشگاه یادگار امام (ره) رخ داد، ادامه دارد.

با بررسی فضای این مسابقه با دیدی بهتر می‌توان دریافت که چه عواملی منجر به رخ دادن این فاجعه در تبریز شده است. این بازی به دلیل بارش سنگ و دیگر اشیا از سکو‌های تماشاگران چند بار قطع شد و در نهایت به دلیل تکرار و عدم کنترل شرایط، از سوی داور در دقیقه 72 نیمه تمام باقی ماند،‌ مسئله‌ای که مشخص می‌کند با وجود سابقه رخ دادن این اتفاق در تبریز، برای این بازی حساس تدابیر لازم و کافی اتخاذ نشده بود.

از سویی دیگر در حالی که اعلام شده بود طبق مجوز صادر شده، فقط 30 هزار بلیت برای تماشای این بازی فروخته شده اما در شب بازی ظرفیت ورزشگاه 66 هزار نفری یادگار امام (ره) تقریباً پر شده بود،‌ مسئله‌ای که ضعف شدید مسئولان برگزاری این بازی را در کنترل ورود تماشاگران به ورزشگاه به اثبات می‌رساند.

دو فصل پیش، سازمان لیگ برای برگزاری مسابقات لیگ برتر و امتیاز میزبانی تیم‌ها در شهر‌های‌شان شروطی را اعلام کرد. از جمله این شروط بلیت‌فروشی اینترنتی، وجود گیت‌های الکتریکی و نصب دوربین‌های مدار بسته در ورزشگاه‌ها بود تا دقیقاً صفر تا صد روند حضور یک تماشاگر در ورزشگاه طبق قاعده و نظارت و بررسی باشد. بعد از حدود دو سال عدم حضور تماشاگران در ورزشگاه‌ها، با کاهش آمار ابتلا به کرونا، پروتکل‌های دیگری نیز برای بازگشایی ورزشگاه‌ها به روی هواداران تدوین شد که از جمله آن اتصال سیستم بلیت‌فروشی به سامانه ایران من و استعلام واکسیناسیون هواداران بود. مسئله‌ای که اهمیت نظارت بر نحوه ورود هواداران به ورزشگاه‌ها را بیشتر می‌کرد.

با این وجود به نظر می‌رسد مسئولان برگزاری این بازی از جمله باشگاه میزبان، هیئت فوتبال تبریز، فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ درک صحیحی از اهمیت رعایت اصول مهم و اساسی نداشتند و حتی در امر ساده کنترل بلیت هم ناتوان بودند. در حالی که پیش از بازی صحبت از کنترل واکسیناسیون تماشاگران می‌شد، در آخر چیزی حدود 30 هزار هوادار اضافی بدون اینکه حتی اطلاعاتی از نام و کد ملی آنها باشد خود را به داخل ورزشگاه رساندند. در این بین گویا تنها برنامه‌ریزی باشگاه تراکتور برای حضور تماشاگران اعلام «ارائه ماسک قرمز رنگ به تماشاگران بازی» بوده است.

عامل دیگری که منجر به تکرار این پدیده شوم در ورزشگاه‌های کشور می‌شود، عدم برخورد بازدارنده مناسب از سوی متولیان فوتبال است. اگر بعد از بازی پرسپولیس و استقلال خوزستان  یا همین بازی تراکتور و استقلال و ... در فصول قبل رفتاری درست از حیث برخورد با مقصران و مسببان ماجرا از سوی ارکان قضایی فدراسیون فوتبال می‌شد، قطعاً در جلوگیری از بروز این اتفاقات تاثیرگذار بود. عجیب است که افراد مسئول در فدراسیون‌ در زمان‌های مختلف این همه بداخلاقی را می‌بینند اما حکمی که بازدارنده باشد، دیده نمی‌شود که اگر اینگونه بود امروز چنین اتفاقاتی رخ نمی داد.

در کنار سوءمدیریت و بی‌تدبیری محرز مسئولان استانی و فوتبال ایران در برگزاری این مسابقه، اتفاقات تلخی در ورزشگاه و به دست برخی از تماشاگران رخ داد که قابل تأمل است. با وجود اینکه فوتبال ایران صحنه‌هایی چون رد و بدل شدن سنگ و صندلی بین سکو‌ها و البته از سکو‌ها به داخل زمین را کم به خود ندیده است، جو پنجشنبه شب در تبریز تا حدی نادر بود‌، جوی که در نهایت به نیمه تمام ماندن بازی ختم شد. در این بین موضوع حائز اهمیت این است که صحنه‌های زشت رخ داده در ورزشگاه یادگار امام از سوی عده‌‌ای خاص رخ داده و نمی‌توان به تمامی هواداران اصیل تیم تراکتور و یا مردم نجیب تبریز نسبت داد. اینکه فردی حاضر می‌شود از فاصله سه‌ چهار متری سنگی را به صورت سرمربی حریف که هم‌وطن و هم‌نوعش است پرتاب کند یا اینکه برای سیلی زدن به صورت او از روی نرده‌ها عبور کند، نمی‌تواند یک هوادار اصیل یا یک شهروند متعادل باشد. هر کسی که چنین کاری کند قطعاً هوادار تراکتور نیست و اگر هم دست به چنین اقدامی بزند وارد پازل بازی کثیف عده‌ای شده که خیلی از آنها سررشته‌ای هم از فوتبال ندارند اما در ورزشگاه اقدامات غیرورزشی انجام داده و به دنبال اهداف دیگری هستند. در حقیقت اینجاست که هوادار اصیل تراکتور باید خودش را نشان دهد و جلوی بازی کثیف عده‌ای سوءاستفاده‌گر - که به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند فوتبال است - را بگیرد.

با وجود اینکه بی‌نظمی‌های گسترده در دیدار تراکتور و پرسپولیس و با محوریت تعدادی از تماشاگران رقم خورده ولی طبیعی است که جو موجود روی بخشی دیگر از تماشاگران هم تأثیر بگذارد و با همراهی آنها همراه شود. مشخص است که بازی حساسیت‌های زیادی دارد و هواداران نیز که اکثراً کم و سن سال هستند، ممکن است در مواقعی از بازی هیجانی برخورد کنند، مخصوصاً اینکه فضای فوتبال کشور در این سال‌ها به سمتی پیش رفته که زمینه درگیر کردن بیش از حد ذهن و روان هواداران با حواشی را نیز ایجاد کرده است. عوامل مختلف فوتبال با اتهام به یکدیگر و توهین و افترا، به نحوی با فوتبال برخورد می‌کنند که طبیعی است یک هوادار نیز برای اینکه تصور می‌کند در حق تیمش ظلم شده، پاسخش را با شکستن صندلی یا پرتاب سنگ بدهد.

باشگاه تراکتور تبریز در گذشته یکی از نامی‌ترین هواداران فوتبال را از حیث رعایت اخلاق و آداب جوانمردانه داشته، مسئله‌ای که در حافظه تاریخی فوتبال دوستان ایرانی قطعاً وجود دارد و علیرضا اکبرپور، بازیکن پیشین فوتبال تبریز نیز در گفت‌وگو با تسنیم به آن اذعان داشته است. در این بین مشخص است که در چند سال گذشته، جو هواداری این باشگاه در کنار دیگر باشگاه‌های بزرگ ایران به نوعی دچار تحول به سمت خشونت و درگیری شده که ریشه آن را می‌توان در فرهنگ مدیریتی باشگاه و رفتار‌های غیر حرفه‌ای و بعضاً ضد اخلاقی دید. مدیران، مربیان و بعضاً بازیکنان در برخورد با هر عاملی که به نتیجه مسابقات مربوط باشد، عموماً رفتاری از خود به نمایش گذاشته‌اند که عواقب آن به واکنش و عصبانیت هواداران ابتدا در فضای مجازی و در ادامه به فضایِ واقعی استادیوم‌ها ختم می‌شود. این یعنی سازِ دشمنی در فوتبال ایران کوک است و هوادار فقط باید با آن برقصد!

اینکه محمدرضا زنوزی به عنوان مالک باشگاه تراکتور،‌ مدام نام پرسپولیس را با جعل هویت، «پیروزی» خطاب می‌کند، چه انتظاری از هوادارِ هیجانی این تیم می‌توان داشت که ساز دشمنی با تیم سرخپوش تهرانی را کوک نکند؟ این ادبیات و رفتار‌های عجیب تنها به مالک پرحاشیه تراکتور ختم نمی‌شود و حتی برخی مدیران استانی نیز با برخورد غیر منطقی و غرض‌ورزانه هر کدام به اندازه سهم‌شان در آتش دشمنی مشخصاً بین پرسپولیس و تراکتور دمیده‌اند. 

فوتبالی‌ها و غیرفوتبالی‌ها از داخل و بیرون مستطیل سبز، برای اینکه خود را از زیر بار فشار عدم کسب نتیجه رها کنند، همسایه‌شان را دزد می‌کنند، مسئله‌ای که اخیراً در پیام تبریک محمدرضا ساکت مدیرعامل سپاهان به استقلال نیز وجود داشت و او با کنایه به پرسپولیس، قهرمانی استقلال را یک «قهرمانی پاک و به دور از جوسازی‌های متعارف» دانست، احتمالاً بدون اینکه بداند این ادبیات در آینده بازی‌های پرسپولیس با سپاهان و پرسپولیس با استقلال چه تبعاتی خواهد داشت.

در واقع گاهی اوقات مسئولان ورزشی و غیر ورزشی هیزم آتش برآمده در ورزشگاه‌ها را آماده می‌کنند و عده‌ای هم که شاید برخی از آنها اصلاً با فوتبال آشنایی ندارند، در همین پازل قرار می‌گیرند. وقتی مالک یا مدیرعامل یک باشگاه نمی‌توانند احساسات خود را کنترل کند و سوار بر موج هواداری، هرآنچه نباید بگوید را بر زبان می‌آورد، طبیعی است که هوادار تحریک می‌شود. عامل اصلی در این ماجرا می‌تواند مدیر، مالک یا حتی مسئولان استانی باشد که بر آتش اختلافات می‌دمند و پازل ناکارآمدی برخی مسئولان استانی و فدراسیون فوتبال که برخورد قاطعی با بی‌اخلاقی‌ها انجام نمی‌دهند را کامل می‌‌کنند. نتیجه این سوءمدیریت چیزی نیست جز اتفاق تلخی که پنجشنبه شب در ورزشگاه یادگار امام (ره) تبریز رخ داد.

انتهای پیام/