استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای بلوف و اقدام پیشگیرانه خواهد بود/ سکوت پوتین درباره اجلاس عربستان معنادار است/طرح چین برای صلح در اوکراین

«نعمت‌الله ایزدی» سفیر پیشین ایران در روسیه با اشاره به سخنان اخیر معاون شورای امنیت روسیه در خصوص استفاده از تسلیحات هسته‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کنم که روس‌ها در گذشته هم چندین بار بحث استفاده از تسلیحات هسته‌ای را مطرح کرده بودند اما در مورد اظهارات اخیر دیمیتری مدودف دو نکته حائز اهمیت است. نخست باید به این مساله توجه شود که این سخنان از زبان معاون رئیس شورای امنیت روسیه جاری شده و رئیس جمهور این کشور در مورد استفاده از تسلیحات هسته‌ای هیچ سخنی نگفته است. بر همین اساس اگر چندی دیگر روسیه نسبت به اقدامات نظامی اوکراین در قالب یک ضد حمله گسترده نتواند پاسخ بدهد، محافل سیاسی و حتی رسانه‌های این کشور اعلام می‌کنند که مدودف از دیدگاه خود چنین سخنانی را مطرح کرده است. به عبارت دیگر اگر آنها اقدامی را که معاون رئیس شورای امنیت روسیه مبنی بر استفاده از تسلیحات هسته‌ای علیه کی‌یف مطرح کرده را اجرایی نکنند، این وعده در افکار عمومی به نام پوتین نوشته نمی‌شود.

وی ادامه داد: این اظهارات در حالی مطرح شده که ولادیمیر پوتین به هیچ وجه تا به امروز در مورد استفاده از تسلیحات هسته‌ای به صورت مستقیم و قطعی سخن نگفته است. اما نکته دوم شرطی است که مدودف بر آن تاکید کرده و باید آنرا پایه و اساس سخنان وی بدانیم. او گفته که اگر ضد حمله اوکراینی‌ها موفقیت‌آمیز باشد دست به استفاده از تسلیحات هسته‌ای می‌زنند که از نظر من این یک بلوف سیاسی به حساب می‌آید. باید متوجه باشیم که مدودف از واژه موجودیت روسیه و تهدید آن از سوی اوکراین استفاده کرده و بحث اینجاست که خاک روسیه و موجودیت آن از نگاه مسکو از شرق اوکراین تا «ولادی وستوک» در جنوب شرقی روسیه را در بر می‌گیرد. بر همین اساس این جغرافیا چندان کوچک نیست که اوکراین بتواند آنرا مورد هدف قرار بدهد و از سوی دیگر معتقدم معاون شورای امنیت روسیه هم در این مورد به صورت کلی سخن گفته است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: اظهارات مدودف در حالی مطرح می‌شود که رئیس جمهور اوکراین هم اعلام کرده بود که جنگ به سمت مسکو در حال حرکت است که باز هم معتقدم این سخنان زلنسکی را هم باید یک بلوف سیاسی دانست. واقعیت این است که در قرن بیست و یکم کشورها در حال اعمال فشار سراسری بر عدم استفاده از تسلیحات هسته‌ای هستند و بر همین اساس اینگونه سخن گفتن در مورد استفاده از دهشتناک‌ترین تسلیحات موجود در دنیا چندان جایگاهی ندارد و صرفاً یک بلوف و اقدام پیشگیرانه به حساب می‌آید. از منظر دیگر باید متوجه باشیم که روسیه ظرفیت‌های کلاسیک خود در جنگ را استفاده کرده است و اگر بیش از این اقدام به طراحی و اجرای حملات نظامی علیه اوکراین نمی‌کنند به دلیل ترس از تبعات سیاسی است که برای آنها در نظام بین‌الملل به وجود آمده است.

وی تصریح کرد: این در حالیست که فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه مسکو در حال افزایش است؛ تا جایی که در اجلاس عربستان که قرار است برای صلح اوکراین برگزار شود هم گویا قرار نیست روس‌ها شرکت کنند. به نظرم حتی سکوت پوتین در مورد این اجلاس و عدم مخالفت و بایکوت آن، نشأت گرفته از وضعیتی است که مسکو گرفتار آن شده و حالا یک جنگ لفظی و کلامی را در حال مشاهده هستیم که که در یک سوی آن زلنسکی و در سوی دیگر مقامات ارشد روسیه قرار دارند. داده‌ها و رفتار سیاسی کشورها و حتی عملکرد روسیه و اوکراین، این پیام را مخابره می‌کند که دنیا به دنبال یک راهکار از طریق مذاکره در مورد جنگ اوکراین است؛ چراکه این منازعه صرفاً میان روسیه و اوکراین نبوده بلکه دولت‌های دیگر هم در آن دخیل هستند و حتی برخی از مراجع بین‌المللی معتقدند که در سال آینده میلادی مشکلات مربوط به غلات و خوراک در جهان می‌تواند تبعات اسفباری داشته باشد.

ایزدی در پایان خاطرنشان کرد: بر همین اساس معتقدم که دولت‌ها آرام آرام به سمت مذاکرات برای پایان دادن به جنگ اوکراین پیش خواهند رفت. به موازات این امر شورای امنیت سازمان ملل هم چندان به بحث برقراری صلح در اوکراین اشاره نمی‌کند که دلیل آن، اراده غربی‌ها است. ایالات متحده به خوبی می‌داند هر قطعنامه‌ای که قرار باشد در شورای امنیت با محوریت جنگ اوکراین به تصویب برسد، چین و روسیه آنرا وتو خواهند کرد؛ چراکه مسکو به دنبال تامین منافع حداکثری خود بوده و چین هم طرح اعمال آتش‌بس سراسری و سپس مذاکره را مطرح کرده که گفته می‌شود این طرح پکن با هماهنگی مسکو ارائه شده است. در آخر باید بگویم که سخنان مدودف در هاله‌ای از ابهام است؛ به گونه‌ای که او از کلمه موجودیت روسیه استفاده کرده و مشخص نیست که منظورش از استعمال چنین لفظی چیست. بدون تردید او در این خصوص به نحوی معنادار حرف زده تا اگر برخلاف سخنانش اتفاق افتاد، بتواند آنرا از شمول اظهارات خود قلمداد کند.