کارگرانی که در سکوت جان می‌دهند؛ در قعر تونل‎‌های معادن چه می‌گذرد؟

اطلاعات نوشت: استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های فرسوده که عمر برخی از آنها به بیش از نیم قرن می رسد، نه تنها ایمنی و بهره وری را در معادن کشور کاهش داده است بلکه سبب بروز حوادث و افزایش تلفات انسانی در قعر تونل‌های معادن می شود.

اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران در سال‌های اخیر در کنار کمبود نقدینگی فعالان معدنی  وموانع ایجاد شده توسط دولت ها، سبب شده تا معدنکاران از واردات ماشین‌آلات و دستگاه‌های جدید حفاری که مجهز به فناوری های نوین است، باز بمانند و مجبور به استفاده از دستگاه‌های فرسوده ای شوند که نه تنها بهره وری را کاهش می دهد بلکه مخاطراتی را به همراه دارد.

استفاده از تجهیزات قدیمی و بی‌توجهی به ایمن سازی معادن هر چند در قوانین مختلف کشورمان به آن تاکید شده، موجب شده تا در سال های اخیر تا شاهد بروز حوادث متعدد در معادن کشور باشیم.

قوانین مختلفی در کشور برای ایمنی معادن و نظارت بر معادن وجود دارد این در حالی است که این قوانین و دستورالعمل ها نیاز به بروزرسانی و اصلاح در مواردی دارد که این امر نیز مورد غفلت قرار گرفته است.

در مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار که به موضوع ایمن سازی معادن و محیط کار در معادن می پردازد، تکالیفی برای دستگاه ها و نهادهای متولی از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تدوین شده است؛ از جمله اینکه این وزارتخانه موظف به بازرسی و ایجاد پایگاه های امداد و نجات و بازرسی در معادن است.

همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز وظایف نظارتی در معادن را دارد؛ ضمن اینکه سایر نهادها از جمله وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نیز در حوزه تخصیص ارز برای واردات دستگاه ها و تجهیزات نقش مهمی دارند.

با این وجود، تعلل در نظارت ها، بازرسی ها و عدم رسیدگی به ایمنی معادن و بروز رسانی تجهیزات معادن باعث شده است که از ابتدای امسال تاکنون شاهد چند حادثه ناخوشایند و غم‌بار در معادن باشیم.
هفدهم فروردین ریزش سنگ در معدن «باریت» واقع در آذربایجان غربی جان کارگر ۵۰ ساله را گرفت، هجدهم فروردین ۱۴۰۴ نیز در حادثه گاز گرفتگی در معدن «جواهر زغال» روستای مهماندویه در ۳۵ کیلومتری شمال شرقی شهر دامغان، هفت کارگر جان باختند.

دراین باره،رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه استفاده از تجهیزات جدید حوادث در معادن را به حداقل می رساند، به ایرنا می گوید: بر اساس آمارهای جهانی، کشوری مثل چین بیشترین معادن را در حوزه زغالسنگ دارد اما با تجهیز و ایمنی معادن هر چند حوادث در معادن صفر نشده ولی بسیار زیاد کاهش پیدا کرده است.

بهرام شکوری تاکید می کند: استفاده از فناوری ها و تجهیزات به روز باعث شده که معادن با کاهش تلفات روبرو باشند؛ این در حالی است که معادن ایران با تکنولوژی چند دهه قبل کار می کند و تجهیزات آن به دوره قبل از انقلاب می رسد.

وی اضافه می کند: امروز دنیا هر لحظه پیشرفت می‌کند و از ابزار جدیدی استفاده می‌کند که این امر میزان حوادث را به حداقل رسانده‌است به عنوان مثال در کشوری مانند استرالیا از ۲۵ سال گذشته از خودروهای بدون سرنشین در معادن استفاده می‌کنند اما این فناوری هنوز به ایران نرسیده است.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه بی‌توجهی به استفاده از تجهیزات بروز بهره‌وری را کاهش می‌دهد، ادامه می دهد: افزایش هزینه تولید و تلفات مالی و جانی بیشتری را به دنبال دارد.

وی عنوان می کند: مرحله اول برای دستیابی فعالان معدنی به موضوع معادن بحث برداشته شدن تحریم‌هاست تا با تعامل بتوانیم تجهیزات را وارد کنیم همچنین در مرحله دوم همکاری بانک مرکزی و تخصیص ارز برای واردات تجهیزات است.

شکوری بیان می کند: نوع ارتباط کشورمان با دنیا مهم است در دولت چهاردهم شاهد توسعه روابط دیپلماسی و اقتصادی با کشورهای مختلف جهان هستیم که امیدواریم این دوره از مذاکره‌ها نیز به نتیجه برسد و تحریم ها برداشته شود.

غفلت از نظارت و بازرسی‌ها در معادن

وی یکی دیگر از راهکارهای کاهش حوادث در معدن را موضوع نظارت عنوان کرده و می گوید: واحد نظارت را قبلا در وزارتخانه برداشته بودند که با پیگیری‌های سید محمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت در دولت چهاردهم احیا شد.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می افزاید: ‌وزیر صنعت، معدن و تجارت در حکمی امیر حسن‌زاده را به عنوان مدیرکل دفتر نظارت بر معادن منصوب کرد که در حوزه زمین شناسی تخصص دارد که امیدواریم در این زمینه بتواند خوب عمل کند.

وی با عنوان اینکه باید تمام سازمان ها در حوزه معادن یکپارچه کار کنند، تصریح می کند: اگر هر سازمانی ساز خود را بزند وارکستری هماهنگ نواخته نشود در نهایت ساز آهنگ توسعه خوب در نمی‌آید، اکنون هر سازمانی ساز خود را می زند و هماهنگ نیستند.

شکوری خاطر نشان می کند: دولت یکی از کارهایی که انجام می دهد بحث هماهنگ سازی نهادهاست از سازمان‌های محیط زیست، منابع طبیعی، گمرک و بانک مرکزی همه باید با یکدیگر یکپارچه کار کنند و همه باید جوری رفتار کنند که توسعه اکتشاف و استخراج و ارز آوری را در کشور شاهد باشیم.

همچنین رئیس خانه معدن ایران در باره ایمن سازی معادن به ایرنا می‌گوید: درباره وضعیت ناایمن و فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات در معادن کشور کشور به ویژه معادن زغالسنگ بارها هشدار دادیم اما با بی توجهی در این عرصه شاهد حوادث جانی و مالی هستیم.

محمدرضا بهرامن اضافه می کند: اکنون وضعیت ایمنی معادن زغال سنگ کشور پایین و خارج از استانداردهای لازم است این امر باعث شده تا وضعیت ایمنی و سلامت کارگران در معدن زغال سنگ کشور نشانه قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات معادن نیاز به سرمایه گذاری دارد، ادامه می دهد: فرسوده و قدیمی بودن تجهیزات و ماشین آلات معادن و ناکارایی تجهیزات ایمنی معادن از جمله دستگاه های هشدار دهنده گازهای خطرناک، سیستم‌های ضدجرقه، تهویه مطلوب و سایر موارد باید مورد توجه قرار گیرد.

رئیس خانه معدن ایران اضافه می‌کند: نیاز است تا با حمایت های دولتی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه تجهیزات و آموزش و استفاده از تجهیزات بروز جذب شود.

بهرامن تاکید می کند: خانه معدن ایران بارها گزارش های متعددی از وضعیت ایمنی معادن به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارسال کرده است و نیازمند رسیدگی و توجه مسئولان و دستگاه های مربوطه است.

درنهایت ، کاهش معادن نیازمند توجه به بروز رسانی تجهیزات، تهیه و تامین وسایل حفاظت فردی مناسب برای کارگران از جمله کپسول خود نجات در معادن زغال سنگ زیرزمینی و نظارت بر استفاده از آن ها و اقدام به حفاظ‌گذاری پرتگاه ها و دهانه‌های باز در کارگاه و محوطه آن است که باید مورد توجه قرار گیرد.