نوسانات قیمت دلار در آبان‌ماه: تحلیل ابعاد اقتصادی و سیاسی

قیمت دلار در آبان‌ماه 1402 در فضایی حساس و پرنوسان قرار گرفت. عواملی نظیر کمبود عرضه اسکناس، رشد تقاضای فصلی و اثرگذاری سریع اخبار سیاسی، عوامل اصلی شکل‌دهنده این وضعیت بودند. هر خبر مرتبط با مذاکرات، تصمیمات داخلی یا گمانه‌زنی‌های اقتصادی به سرعت رفتار معامله‌گران را تغییر می‌داد و قیمت دلار را در محدوده‌ای ناپایدار قرار می‌داد. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف نوسانات قیمت دلار و عوامل مؤثر بر آن خواهیم پرداخت.

تأثیر ریسک‌های سیاسی و انتظارات تورمی بر قیمت دلار

نگاهی به روند یک‌ماه اخیر نشان می‌دهد که موتور اصلی نوسانات دلار نه سیاست‌گذاری دولت، بلکه ترکیب ریسک‌های سیاسی، انتظارات تورمی و فشار تقاضا بوده است. این عوامل موجب شده‌اند که بازار ارز در حالت آماده‌باش قرار گیرد و کوچک‌ترین سیگنال بیرونی مسیر قیمت را تغییر دهد.

دولت نیازی ندارد که برای جبران کسری بودجه قیمت دلار را بالا ببرد. کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز، به این نکته اشاره می‌کند که تصور عامیانه‌ای درباره نقش دولت در افزایش قیمت دلار وجود دارد. او تأکید می‌کند که سیاست بانک مرکزی در قبال دلار تغییر نکرده و دولت نه نیازی به بالا بردن قیمت دلار دارد و نه به خلق پول دچار مشکل است.

ممنوعیت خرید و فروش دلار با حجم‌های بالا

افزایش قیمت دلار به دلیل خرید و فروش‌های غیرقانونی و حجم‌های بالای دلار نیز مطرح است. افسری خاطرنشان می‌کند که خرید و فروش دلار با حجم‌های بالا که بتواند قیمت دلار را جابه‌جا کند، به‌طور کامل ممنوع است. این واقعیت به این معناست که ادعاهای مبنی بر اینکه دولت عامدانه بازار را بالا و پایین می‌برد، منطقی و مستند نیست.

افزایش تقاضا به‌دلیل اخبار منفی

افسری درباره دلیل افزایش قیمت دلار توضیح می‌دهد که حجم دلار در بازار بسیار محدود است و مدام بین بازیگران می‌چرخد. هر خبری که حاکی از بی‌ارزش شدن پول ملی باشد و حکایت از رشد ریسک‌های سیاسی داشته باشد، چه در مورد مذاکرات و چه شوک‌های داخلی نظیر موضوع بنزین، به سرعت تقاضا را بالا می‌برد و قیمت را صعودی می‌کند.

روند تاریخی تقاضا برای دلار

همه‌ساله در پایان سال میلادی، تقاضا برای اسکناس دلار به‌طور سنتی بالا می‌رود. تاجرها، واردکننده‌ها و کارخانه‌ها باید حساب‌های سالانه را ببندند و تسویه‌های دلاری انجام دهند. همچنین تقاضای سفرهای خارجی در این زمان اوج می‌گیرد و این موضوع فشار مضاعفی بر بازار ارز ایجاد می‌کند.

ریسک‌های سیاسی و تأثیر آن بر قیمت دلار

ریسک‌های سیاسی، نظیر احتمال صدور قطعنامه تند علیه ایران در شورای حکام، سبب افزایش تقاضا برای دلار در هفته پایانی آبان شدند. قیمت دلار در شروع نخستین هفته آذر نسبت به پنجشنبه 29 آبان کاهش یافت و این کاهش ناشی از کاهش ریسک‌های سیاسی عنوان شده است.

در مجموع، می‌توان گفت که وجود ریسک‌های سیاسی به همراه نگرانی از افزایش قیمت بنزین در هفته پایانی آبان، به‌طور مستقیم بر تقاضا برای دلار تأثیر گذاشت. با کاهش سایه این ریسک‌ها، قیمت دلار نیز به حالت ثبات بیشتری رسید.

نتیجه‌گیری

نوسانات قیمت دلار در آبان‌ماه نشان‌دهنده پیچیدگی‌های اقتصادی و سیاسی موجود در کشور است. بررسی دقیق‌تر روندهای بازار ارز و عوامل مؤثر بر آن می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر در زمینه سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی کمک کند. به‌ویژه در شرایطی که کوچک‌ترین تحولات سیاسی و اقتصادی می‌توانند تأثیرات عمده‌ای بر قیمت دلار داشته باشند، توجه به این نکات حیاتی است.