رکود بی‌سابقه در فروش لپ‌تاپ‌ها: دلایل و پیامدها

 بازار لپ تاپ در ایران در آذر ۱۴۰۴ با رکودی عمیق مواجه شده است. افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت‌ها که ناشی از نوسانات ارزی و بالا رفتن هزینه واردات است، قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده و فروشگاه‌ها را با افت چشمگیر فروش روبه‌رو کرده است.

پاساژهای لپ‌تاپ فروشی که در گذشته شلوغ و پر رفت‌وآمد بودند، اکنون خلوت و آرام شده‌اند و خریداران پس از استعلام قیمت، خرید خود را به تعویق می‌اندازند. فروشندگان نیز به دلیل نگرانی از افزایش بیشتر قیمت‌ها و کاهش تقاضا، تامین موجودی جدید را محدود کرده‌اند و بسیاری از فروشگاه‌ها موجودی محدودی دارند تا ریسک خود را کاهش دهند.

بازار خدمات و تعمیرات لپ‌تاپ نیز از رکود موجود بی‌نصیب نمانده است. با افزایش تا ۶۰ درصدی قیمت قطعات، بسیاری از مشتریان قادر به پرداخت هزینه‌های تعمیر نیستند و در نتیجه تقاضا برای خدمات تعمیراتی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

این وضعیت باعث شده که حتی فروشگاه‌هایی که پیش‌تر در زمینه تعمیر و ارتقای لپ‌تاپ فعالیت داشتند، فعالیت خود را محدود کنند و تمرکز خود را بر فروش دستگاه‌های جدید بگذارند. در کنار این مسائل، کاهش واردات لپ‌تاپ در سال جاری نیز فشار بر بازار را افزایش داده و موجب رشد بیشتر قیمت‌ها شده است، به طوری که بسیاری از مدل‌ها به سختی در بازار یافت می‌شوند.

مردم فقط قیمت می‌پرسند / رکود لپ‌تاپ‌ها بی‌سابقه است

یکی از فروشندگان پاساژ پایتخت تهران در توضیح وضعیت بازار گفت: مدتی است فروشگاه‌ها در رکود کامل به سر می‌برند و مردم فقط قیمت می‌پرسند و خرید انجام نمی‌دهند. تنها خریدهایی که هر از چندگاهی انجام می‌شود مربوط به دانشجویانی است که برای انجام پروژه‌های کلاسی یا پایان‌نامه مجبور به خرید لپ‌تاپ هستند.

او تاکید کرد: وضعیت هر روز سخت‌تر می‌شود و با ادامه روند افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید، بازار روزبه‌روز راکدتر می‌شود. فروشندگان نیز با احتیاط بیشتری موجودی خود را تامین می‌کنند و بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند منتظر تثبیت قیمت‌ها باشند تا دوباره خرید جدید انجام دهند.

این فروشنده در ادامه توضیح داد: بازار لپ تاپ دیگر تنها به فروش محدود نشده و خدمات تعمیر و ارتقا نیز شدیدا تحت تاثیر رکود قرار گرفته‌اند. بسیاری از مشتریان حتی برای تعمیر لپ‌تاپ‌های قدیمی خود حاضر به پرداخت هزینه نیستند و این موضوع باعث شده بازار تعمیرات تقریبا از نفس بیفتد. این وضعیت برای فروشندگان نیز چالش‌برانگیز است، زیرا باید هزینه‌های بالای قطعات را پوشش دهند و در عین حال فروش کافی برای سوددهی وجود ندارد.

قیمت‌ها از درآمد مردم جلو زده‌اند / بازار لپ تاپ در مرز تعطیلی قرار دارد

یکی دیگر از فروشندگان لپ‌تاپ نیز با اشاره به فاصله عمیق قیمت‌ها و درآمد مردم گفت: بازار امروز قابل مقایسه با سال‌های گذشته نیست. حدود پنج سال پیش بسیاری از مشتریان با بودجه‌ای حدود چهار میلیون تومان می‌توانستند یک لپ‌تاپ معمولی برای کارهای روزمره یا دانشجویی تهیه کنند، اما امروز با همین مبلغ حتی امکان خرید یک گوشی رده‌پایین هم وجود ندارد.

او ادامه داد: رشد قیمت‌ها در سال‌های اخیر به‌قدری سریع و شدید بوده که دیگر تناسبی با سطح درآمد مردم ندارد و همین مسئله باعث شده تقاضای واقعی به شدت کاهش پیدا کند. افزایش قیمت لپ‌تاپ‌ها نه‌تنها مصرف‌کننده را از بازار خارج کرده، بلکه فشار زیادی به فروشندگان وارد کرده است؛ در حالی که هزینه‌های جاری مانند اجاره مغازه، مالیات و هزینه‌های جانبی به‌طور مداوم در حال افزایش است، فروش به حدی کاهش یافته که بعضا چند روز پشت سر هم حتی یک دستگاه هم فروخته نمی‌شود.

این فروشنده تأکید کرد: ادامه این شرایط برای فعالان بازار بسیار فرسایشی شده است. بسیاری از همکاران با وجود پرداخت هزینه‌های ثابت سنگین، سودی از فعالیت خود ندارند و حتی متحمل ضرر می‌شوند. بازار لپ‌تاپ در شرایطی قرار گرفته که نه خریدار توان خرید دارد و نه فروشنده توان ادامه این وضعیت را و اگر روند افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید ادامه پیدا کند، بخشی از فروشندگان ناچار به ترک بازار می‌شوند.

کمبود واردات و گرانی لحظه‌ای، بازار لپ‌تاپ ایران را در رکود کامل نگه داشته است

از سوی دیگر، کاهش واردات لپ تاپ باعث شده که برخی مدل‌ها به سختی در بازار پیدا شوند و قیمت‌های برخی دستگاه‌ها به صورت لحظه‌ای بالا برود. این کمبود عرضه و افزایش هزینه‌ها باعث شده مشتریانی که توان مالی محدود دارند، بیشتر به مدل‌های ارزان‌تر یا حتی دست دوم روی بیاورند. در نتیجه، بازار لپ‌تاپ ایران تنها توسط بخش محدودی از مشتریان فعال نگه داشته می‌شود که نیاز واقعی و فوری به دستگاه دارند، در حالی که بخش عمده بازار کاملا راکد شده است.

وضعیت بازار لپ‌تاپ در ایران نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ها، کاهش واردات و ضعف قدرت خرید مصرف‌کنندگان، چرخه عرضه و تقاضا را به هم ریخته و باعث رکود عمیق شده است. بدون سیاست‌های حمایتی یا ثبات نرخ ارز، بهبود وضعیت بازار در کوتاه‌مدت چندان محتمل به نظر نمی‌رسد و فروشندگان و خریداران هر دو ناچارند با شرایط موجود کنار بیایند. تنها امید بازار به بخش کوچکی از مشتریان است که به دلایل تحصیلی یا کاری ناچار به خرید لپ‌تاپ هستند، اما این بخش نیز توانایی تحریک کامل بازار را ندارد و رکود همچنان ادامه پیدا می‌کند.