تصمیم ترامپ درباره برجام و فلسطین در "مه"

در میان استقبال صهیونیست‌ها و خشم فلسطینی‌ها وزارت خارجه آمریکا شب گذشته اعلام کرد، کشورش قصد دارد سفارت خود در قدس را در ماه مه هم‌زمان با هفتادمین سالگرد نکبت (سالگرد تشکیل اسرائیل) افتتاح کند.

بر اساس گزارش شبکه الجزیره، یک مقام مسوول آمریکایی در این‌باره گفته است: سفارت تا زمان آماده شدن ساختمان جدیدش به ساختمان مربوط به فعالیت‌های کنسولی در محله "ارنونا" در بخش غربی قدس اشغالی منتقل خواهد شد.

وی خاطرنشان کرده است: انتخاب این تاریخ و هم‌زمان شدن آن با سالگرد تاسیس اسرائیل حامل یک مفهوم نمادین است.

بنیامین نتانیاهو،‌ نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای در پی این تصمیم دولت آمریکا تاکید کرد: تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت کشورش از تل‌آویو به قدس در "روز استقلال" ادامه اعلام تاریخی او در دسامبر ۲۰۱۷ در زمینه به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل است.

در همین حال نبیل ابو ردینه، سخنگوی تشکیلات خودگردان فلسطین در پی اعلام خبر انتقال سفارت آمریکا به قدس در ماه مه گفت: هر گونه گام یک جانبه هیچ کمکی به تحقق صلح نمی‌کند و به هیچ طرفی مشروعیتی نمی‌بخشد. این گام‌ها با قانون بین‌الملل هم‌خوانی ندارد و تلاش‌ها در مسیر صلح در منطقه را با مشکل روبه‌رو می‌کند و فضای منفی و زیان‌باری را به وجود می‌آورد.

صائب عریقات، دبیرکل کمیته مرکزی سازمان آزادیبخش فلسطین نیز گفته است: تصمیم انتقال سفارت آمریکا به قدس اقدامی در جهت تحریک عامدانه احساسات اعراب و مسلمانان و اقدامی عمدی برای نابودی راه‌حل دو کشوری است.

به گزارش ایسنا، در همین حال دومین تصمیم مهمی که انتظار ترامپ را در ماه "مه" می‌کشد، تصمیم درباره سرنوشت برجام و باقی ماندن یا نماندن آمریکا در این توافق بین‌المللی است.

ترامپ تاکنون دو بار از تایید پایبندی ایران به تعهداتش در برجام بر خلاف گزارش‌های فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سر باز زده است و در ماه آوریل همان‌طور که رسانه‌های خارجی به آن اشاره کرده‌اند، احتمالا برای سومین بار از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری خواهد کرد.

با وجود رد پایبندی ایران به برجام به بهانه مسایل منطقه‌ای و نفوذ ایران در منطقه و تلاش نماینده این کشور در سازمان ملل برای تحت الشعاع قرار دادن مقامات آژانس و وظایف دیده‌بان هسته‌ای بین‌المللی برای پرداختن به سناریوهای مجعول آمریکایی‌ها علیه ایران، یوکیا آمانو مدیرکل آژانس برای دهمین بار اعلام کرد که ایران در اجرای تعهداتش در چارچوب برجام به خوبی عمل کرده است. 

در عین حال، مساله اعلام پایبندی یا عدم پایبندی موضوع داخلی آمریکاست و چندان بر برجام و سرنوشت آن تاثیر ندارد، هر چند که روح این توافق را مورد خدشه قرار می‌دهد، اما تصمیم مهم ترامپ که در ژانویه ۲۰۱۷ نسبت به آن هشدار داد و قرار است در ماه "مه"شاهد اقدام او باشیم، تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم‌های آمریکا علیه ایران در چارچوب برجام است.

به گزارش ایسنا، ترامپ تاکنون چهار بار در راستای برجام، تعلیق تحریم‌ها علیه ایران را در ماه‌های آوریل، جولای، اکتبر ۲۰۱۷ و ژانویه ۲۰۱۸ تمدید کرده است.

رییس‌جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۸ اعلام کرد: این آخرین بار است که تعلیق تحریم‌ها درباره ایران را تمدید می‌کند، مگر این‌که مذاکرات درباره برنامه موشکی ایران آغاز شود و محدودیت‌های هسته‌ای ایران که قرار بوده ۱۰ سال باشد، دائمی شود.

دونالد ترامپ رفع تحریم‌های ایران را در ژانویه تا ۱۲۰ روز دیگر تمدید کرد، اما گفت که این می‌تواند آخرین باری باشد که این کار را می‌کند.

مقامات کاخ سفید اعلام کرده‌اند که ترامپ می‌خواهد اقدامات سختگیرانه‌ تازه‌ای در برجام گنجانده شود.

وزارت خارجه آمریکا از حدود دو ماه پیش اقداماتی برای اجرای تصمیمات دونالد ترامپ که به نظر طرفداران زیادی در کاخ سفید و این وزارت‌خانه ندارد، را در پیش گرفته است. در همین چارچوب رکس تیلرسون سفرهایی را به سه کشور اروپایی عضو گروه ۱+۵ داشت و از آنها خواست تا درباره چگونگی ایجاد تغییر یا اصلاح برجام کارگروهی را شکل دهند که از سرنوشت و کارکرد آن اطلاع دقیقی در دست نیست. با این حال به نظر می‌رسد رایزنی‌های وزیر خارجه آمریکا پیشرفت و نتیجه قابل توجهی تاکنون نداشته است. 

مقامات ایرانی در ماه‌های اخیر بر این موضع خود که هیچ نوع بازنگری، الحاقیه و مذاکره مجدد درباره برجام را نمی‌پذیرند تاکید کرده‌اند. در همین حال کشورهای عضو گروه ۱+۵ به جز آمریکا نیز بر این موضع پافشاری کرده‌اند و حتی در راستای خنثی سازی‌ اقدامات احتمالی ترامپ در آینده نسبت به گشایش خطوط اعتباری دو جانبه با ایران از جمله میان ایران و فرانسه اقدام کردند و به نظر در آینده از این دست اقدامات بیش‌تر شاهد خواهیم بود تا به این شکل ضعف و خودداری آمریکا از اجرای تعهداتش بر اساس برجام کمتر دیده شود و این توافق به هر شکل حفظ شود.

به گزارش ایسنا، رییس‌جمهور غیرقابل پیش‌بینی آمریکا که تاکنون با تصمیماتش در عرصه‌ها و موضوعات مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی جهانیان را شوکه کرده است، رفته رفته خود را برای دو تصمیم مهم و حیاتی که بر صلح و امنیت منطقه و جهان تاثیر جدی خواهد داشت آماده می‌کند، اما به نظر می‌آید تبعات تصمیمات وی در این موارد نه تنها مشکل و بحران را حل نمی‌کند بلکه خود به بخشی از مشکل و شروع بحران‌های تازه‌ به ویژه در منطقه منجر خواهد شد.  

اقدام ترامپ برای انتقال سفارت این کشور به قدس بر خلاف اسناد، قطعنامه‌های بین‌المللی و فلسطینی‌ها و اقدامی در راستای تحریک مسلمانان جهان و منطقه است. هم‌چنین اقدام احتمالی و یک‌جانبه او در خروج از برجام با تمدید نکردن تعلیق تحریم‌های ایران، بر خلاف نظر دیگر کشورهای عضو گروه ۱+۵ و جامعه بین‌الملل و برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ است.

با این حال برخی کارشناسان بر این نظرند که تصمیم ترامپ برای انتقال سفارت این کشور به قدس هر چند تبعات و ابعاد وسیعی خواهد داشت اما ممکن است تصمیم او را درباره برجام تحت‌الشعاع قرار دهد و به نوعی این مساله به کمک دولت آمریکا برای فرار از فشار افکار عمومی جهان و کشورش نسبت به تمدید دوباره تعلیق تحریم‌های ایران برخلاف هشدارهای قبلی در ماه "مه" بیاید.