ضرورت‌های راهبردی در سیاست خارجی از منظر سخنگوی اسبق وزارت خارجه

 محمود محمدی، دیپلمات برجسته و سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه درباره تحولات بین‌المللی مرتبط با ایران با این مقدمه در یادداشتی نوشته است: «اظهارات ترامپ مبنی بر خروج از برجام را باید در چارچوب یک عملیات روانی دید که هدف آن وادار کردن ایران به دادن امتیاز و عقب‌نشینی از سیستم دفاع ملی و برد موشکی و نفوذ منطقه‌ای است. این عملیات با تدبیر ملی از سوی مقامات ارشد سیاسی قابل مقابله بوده؛ طوری که ایالات متحده راهی جز مماشات با ایران و مذاکره در چارچوب سازوکارهای بین‌المللی و سازمان ملل نخواهد داشت.

تداوم حضور یا خروج آمریکا از برجام تأثیر چندانی بر سرنوشت حقوقی این توافق ندارد. برجام، توافقی چندجانبه است که یک‌ طرف آن شش کشور آلمان، آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین است و طرف دیگر فقط ایران. بنابراین فقط خروج ایران، برجام را ملغی می کند؛ نه خروج یکی از شش عضو طرف مقابل مانند آمریکا. با این وجود چون نفس برجام بر کنترل استراتژیک ایران استوار است، بعید به نظر می‌رسد آمریکا از برجام خارج شود و اگر بشود، اروپا خارج نمی‌شود.

تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا از بدو انقلاب بوده و هست و ارتباطی به برجام ندارد. این تحریم‌ها ادامه و احتمالا افزوده خواهد داشت.

ثمرات برجام نیز به خاطر عملیات روانی ترامپ، بیش از همین وضعیت کنونی و گشایشی که در برخی امور حاصل شد، نخواهد بود. لذا باید صادقانه به ملت بگوییم فوائد برجام در همین سطحِ موجود باقی خواهد ماند و راهی جز حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی، ارتقای کمی و کیفی تولید داخلی، مبارزه بی امان با فساد مالی و حرکت به سمت ارزهای جایگزین دلار نداریم. (اروپا به دنبال تقویت یورو است لذا برای استفاده از یورو به جای دلار انعطاف نشان خواهد داد. چین هم با اختلافات تجاری با آمریکا راه معامله با یوان یا نوعی پول چندملیتی و قاره‌ای را خواهد پیمود و روسیه نیز فایده بیشترین رویکرد منطقه‌ای را به هزینه بیشتر به رویکرد بین‌المللی ترجیح خواهد داد.)

ایران نباید تهدید کند در صورت خروج امریکا از برجام، او نیز از این توافقنامه خارج می‌شود. خروج ایران از برجام پس از خروج آمریکا، سودی برای ایران نداشته و صرفا به نفع مواضع ترامپ است.

ایران با تاکید بر این مهم که توافق چندجانبه بین‌المللی با تضمین سازمان ملل، با خروج یک کشور یعنی آمریکا لغو نمی شود؛ باید اروپا را در دیپلماسی وادار به اعلام موضع کند. اگر اروپا همراه با آمریکا از برجام خارج شود، این بدان معناست که اروپا و آمریکا و ناتو برای تغییر وضعیت منطقه برنامه دارند. در چنین حالتی باید آمادگی ملی و انسجام حاکمیتی برای ورود طرف مقابل به درگیری در سوریه، لبنان و یمن که پای ایران هم وسط کشیده شود، مد نظر باشد.

مشکل امروز ایران برجام نیست بلکه تدارک یک جنگ ژئوپلیتیک در منطقه با طراحی انگستان  و به سردمداری عربستان سعودی است.

اشتباه استراتژیک نسل جدید حاکمان سعودی از جمله بن سلمان این است که فرضیه "مقبولیت" از طریق  "قدرت" را جایگزین "مشروعیت" ناشی از "دیانت " می‌کند. این همان موریانه‌ای است که حتی عصای سلیمان را خورد و موجب فرو افتادن پیکر سلیمان شد و زمان آن نزدیک است.

ایران دچار یک خطای استراتژیک می‌شود اگر نسبت به آینده عربستان و دسیسه‌ها برای سقوط اقتدار این کشور اسلامی بی‌تفاوت باشد؛ بلکه باید نگاه گذشته به عربستان و منطقه را با پیشگامی در جمع کردن بحران موجود تغییر دهد و از جایگاه خیرخواهی اسلامی مانع شود تا عربستان به خطای همسویی با اسرائیل و از ترس وهابیت و سلفی‌گری در دامان ناسیونالیسم عرب و لائیک درغلتد.

دولت اعتدال نیاز به اصلاح روش و راهبرد در سیاست خارجی، سیاست انرژی و سیاست نظامی-دفاعی دارد. شاید لازم باشد در صفحه شطرنج مهره‌های خود را متناسب با آرایش طرف‌های مقابل از جمله در دفاع، خارجه و نفت جابجا کند. انجام برخی تغییرات مطالعه شده بجا در مهره‌چینی‌ها فرصت‌های جدیدی برای ایران فراهم خواهد کرد و به تقویت هر سه مؤلفه قدرت کمک خواهد نمود که به وزن ما در مذاکرات پیش رو خواهد افزود؛ مشروط بر آن که ترامپ را قبل از اعلام تصمیمش نسبت به برجام  غافلگیر کند.»

انتهای پیام