زیباکلام: جمهوی اسلامی در سال ۱۴۰۴ نه دچار بنبست میشود و نه فروپاشی!
صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح طلب به روزنامه شرق گفت: متأسفانه ما با یک وضعیت افراطی و تفریطی مواجهیم. برخی مشکلات و معضلات جامعه ایران در همه ابعاد سیاسی، اقتصادی، دیپلماتیک، معیشتی، اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی را نمیبینند و فکر میکنند کشور هیچگونه چالشی ندارد. در مقابل هم ما با جریان برانداز روبهرو هستیم که سالهاست مرتب بر القای برخی موضوعات مانند بنبست، فروپاشی، تغییر نظام و نظایر آن تأکید میکند.
من به شما بگویم که نه این نگاه افراطی درست است و نه آن نگاه تفریطی. من از منظر یک استاد علوم سیاسی به مباحث مینگرم. شاید به واسطه این تحلیل، من را هم به برخی عناوین متهم کنند؛ چون ما در یک فضای افراطی و تفریطی آنچنان گرفتار شدهایم که اگر ارزیابی متفاوتی داشته باشیم، یا شما را متهم به حمایت از سیستم میکنند یا در بهترین حالت، شما را یک فرد سادهلوح و سطحی میپندارند. اما واقعیت مطلب این نیست.
ما باید برای ارزیابی خود از تحولات سال ۱۴۰۴ و اصولا هر موضوعی، یک نگاه درست و مبتنی بر واقعیت داشته باشیم. مطمئنا کشور، نه بدون مشکل است و نه وضع آنگونه است که قائل به وجود بنبست باشیم؛ حداقلش این است که من چنین تصوری ندارم.
جریان برانداز تا قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ در ۲۰ ژانویه (اول بهمن)، اگر موضوعاتی مانند وجود بنبست یا فروپاشی را گزینه آلترناتیو و راهحل میدانست، با عملکرد حدود یکماهه ترامپ اکنون این موضوعات به یک یقین برای آنها تبدیل شده است که احتمالا در سال ۱۴۰۴ محقق میشود.
من، چه قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ و چه بعد از آن، اساسا معتقد بودم که براندازی هم غیرممکن است و هم نامطلوب. همواره هم مخالفت خود را با این موضوع عنوان کردهام. معتقدم نباید سال ۱۴۰۴ را آنگونه که برخی تلقین میکنند، ترسناک دید. من قطعا جزء آن دسته از تحلیلگران و فعالان سیاسی هستم که با گزینه تغییر نظام بهشدت مخالفم؛ چراکه اولا راهحل غیرممکنی است و حتی اگر هم چنین موضوعی با توجه به انبوه مشکلات و بحرانها وجود داشته باشد، آن را به صلاح کشور نمیدانم. براندازی راهحل نیست؛ براندازی پیشرفت نیست؛ براندازی یک قدم به جلو نیست. ما در سال ۱۴۰۴، مشکل کم نداریم، اما بنبست و فروپاشی وجود ندارد. این ادبیات در طول این سالها و دههها مرتب تکرار شده است. مشخصا از دیماه ۱۳۹۶، هر سال گفته میشد که سال بعد، سال فروپاشی و سقوط است. سال ۹۸ هم همین را گفتند. سال ۱۴۰۱ هم همین را گفتند. بعد از هفتم اکتبر و عملیات طوفانالاقصی در سال ۱۴۰۲ نیز همین را گفتند.
در سال ۱۴۰۳ هم این ادعا تکرار شد. در همین سال ۱۴۰۳ و با نزدیکشدن به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و روی کار آمدن دونالد ترامپ مجدد این ادعا تکرار شد. بعد از اینکه دونالد ترامپ به کاخ سفید رفت، همه اینها گفته شد. وقتی که ترامپ فرمان بازگشت کمپین فشار حداکثری را امضا کرد، باز هم این ادعا تکرار شد. بله وضعیت سختتر شده و سختتر هم خواهد شد و من منکر آن نیستم، اما فروپاشی در کار نیست.
من به شما میگویم که سال ۱۴۰۴ هم هیچ اتفاقی نمیافتد و موضوع فروپاشی اساسا هیچ انطباقی با واقعیتها ندارد. این را هم بگویم که من به دنبال تطهیر یا دفاع از وضع موجود نیستم؛ بااینحال، بهعنوان یک ناظر و تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه که ۳۰ سال تاریخ ایران را تدریس کردهام، معتقدم نباید و نمیتوان در تحلیل خود از شرایط و ارزیابی از سال ۱۴۰۴ دچار افراط و تفریط شد.
من پیشگو نیستم که بگویم این اتفاق میافتد یا نه، اما به شما میگویم که سال آینده سال بنبست نیست. حالا اینکه بحران و مشکلات، کشور را به کدام سمتوسو میبرد، بحث دیگری است.