اوضاع سازمان تامین اجتماعی وخیم است

اکو نگار نوشت: کارشناسان و تحلیلگران حوزه تامین اجتماعی همواره از روند نزولی سرمایه‌های مالی سازمان تامین اجتماعی صحبت می‌کنند. عامل اصلی آن دست‌های دولت‌هایی است که در جیب سازمان می‌رود و ذره ذره دارایی کارگران و کارفرماها را در مسیر منافع خودشان استفاده می‌کند و در ادامه با واگذاری شرکت‌های زیان‌ده و ورشکسته می‌خواهد ناترازی‌ها را جبران کند و بدهی‌ها را بپردازند ولی این بخشش‌ها کمکی به آینده سازمان نمی‌کند و بیم و امید در این حوزه همچنان ادامه دارد. سازمان تامین اجتماعی از جمله بخش‌هایی است که در قبال بسیاری از افراد جامعه که به صورت شخصی یا دولتی تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند، متعهد است و ایت تعهد قرار است تا نسل‌های آینده را پوشش دهد اما نه با این دست فرمان که ادامه می‌دهیم. از این‌رو منابع و مصارف این سازمان موارد زیادی را شامل می‌شود که حتی در اختیارات این سازمان نیست. در سال‌های اخیر این سازمان به‌دلیل عدم پرداخت مطالباتش از سوی دولت با مشکلات بی‌شماری روبه‌رو شده است که همین عوامل باعث نارضایتی شهروندانی که تحت پوشش تامین اجتماعی هستند شده است. در این مورد باید اضافه کنیم که هم بازنشسته‌ها، هم کارفرماها و هم مستمری‌‎بگیران همگی از روند سازمان تامین اجتماعی انتقاد دارند و امیدوارند با ادامه مطالبه‌گری‌‎ها چالش‌ها برطرف شود. در ادامه این گزارش به‌راهکارها و البته عمق بدهی‌های دولت‌ها به سازمان خواهیم پرداخت.

عمق بدهی‌های دولت به سازمان تامین اجتماعی

ناترازی در منابع و مصارف تامین اجتماعی موجب شده است که بسیاری از بدهی‌های سازمان پرداخت نشود و ارائه خدمات با چالش روبه‌رو شود. براین اساس منابع سازمان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۳ جمعا ۸۹۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده که شامل درآمد وصول بیمه‌ای، سود سهام و سرمایه‌گذاری، تعهدات بیمه‌ای دولت و سایر موارد قانونی است. همچنین تعهدات و هزینه‌های الزامی سازمان تا پایان سال جاری حدود ۷۶ هزار میلیارد تومان است که مطالبات داروخانه‌ها (از مرداد ماه)، مطالبات مراکز درمانی غیردانشگاهی (از اردیبهشت ماه)، معوقات متناسب‌سازی مستمری حدود ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از بازنشستگان، حق بیمه تکمیلی، درمان و عمر بازنشستگان و عیدی مصوب هیات وزیران بابت پرداخت به بازنشستگان را در برمی‌گیرد.

همچنین تعهدات و مصارف این سازمان در خصوص تسویه تسهیلات بانکی، پرداخت کسورات حقوق، تعهدات کوتاه‌مدت و خسارت درمان بیمه شدگان و… حدود ۳۶.۷ همت است که جمع کل تعهدات باقی‌مانده سال ۱۴۰۳ حدود ۱۱۲.۵ هزار میلیارد تومان و مصارف سازمان در سال ۱۴۰۳ و معوق از ۱۴۰۲ جمعاً حدود ۹۷۰.۱ هزار میلیارد تومان می‌شود.

این مبالغ و تعهدات باقی‌مانده شامل «حقوق و مستمری بازنشستگان»، «بیمه بیکاری»، «متناسب‌سازی حقوق و بیمه تکمیلی»، «درمانی و عمر بازنشستگان»، «عیدی مستمری‌بگیران»، «درمان مستقیم»، «مراکز درمانی دانشگاهی و مراکز درمانی غیردانشگاهی»، «داروخانه‌ها»، «خسارت متفرقه درمان»، «تعهدات کوتاه مدت» و سایر تعهدات قانونی است. بنابراین باتوجه به اینکه منابع سازمان تامین اجتماعی ۸۹۰ هزار میلیارد تومان و مصارف سازمان ۹۷۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است کسری سال ۱۴۰۳ سازمان تامین اجتماعی حدود ۸۰.۱ هزار میلیارد تومان می‌شود. 

راهکارهای رفع ناترازی از رویا تا واقعیت

طبق گفته کارشناسان اولین و مهمترین راهکار اول برای رفع این ناترازی رد دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی است. باقیمانده ۱۰۰ همت تعهدات دولت به سازمان، مستند به بند د تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۳، به مبلغ ۷۳ همت در این زمینه مطرح می‌شود و کل بدهی دولت به سازمان حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان است.

راهکار دوم استرداد مدیریت بانک رفاه کارگران است که با مستثنی شدن این بانک از شمول برخی مقررات نظیر سقف تملک سهام، مدیریت و سهام این بانک از صندوق ضمانت سپرده‌ها (متعلق به بانک مرکزی) به سازمان تأمین اجتماعی بازگردد و امکان بازگشت حدود ۳۸ همت سود انباشت شده سازمان در بانک فراهم شود.

راهکار سوم هم وصول مطالبات از کارفرمایان است. سازمان از کارفرمایان سراسر کشور، حدود ۱۱۷ هزار میلیارد تومان حق بیمه طلبکار است که در راستای حمایت از تولید، رونق فضای اشتغال و بهبود کسب‌وکارها، در همکاری با دولت، مدارا و اقدام به تسهیل و تقسیط نموده است. البته اعمال مقررات برای وصول این مطالبات، قطعا موجب تشدید مشکلات واحدهای تولیدی و نارضایتی کارفرمایان می‌شود و تبعات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای دارد که نیازمند توجه سطوح عالی مدیریت کشور است.