تحولات ناگهانی در بازار خودرو: چرا تقاضا به نصف کاهش یافت؟

بازار خودرو کشور که طی سال‌های اخیر یکی از پرتلاطم‌ترین حوزه اقتصادی را به خود اختصاص داده بود، امروز  با پدیده‌ کم‌سابقه "کاهش محسوس تقاضا برای خرید خودرو، حتی در قالب طرح‌های فروش کارخانه‌ای" مواجه شده است.

این در حالی است که در سال‌های گذشته طرح‌های فروش خودروسازان با صف‌های میلیونی مواجه می‌شد و شرکت در آن به قرعه‌کشی‌های گسترده نیاز داشت، اما حالا وضعیت بازار نشان از رکود و کاهش رغبت مردم در مشارکت در این طرح‌ها را دارد، وضعیتی که معادلات عرضه و تقاضا در بازار خودرو را به‌طور قابل توجهی دچار تغییر کرده است. 

از صف میلیونی پژو پارس تا ثبت‌نام‌های چند ده‌هزار نفری

کاهش محسوس شکاف قیمتی بین کارخانه و بازار آزاد، از جمله عوامل اصلی در کاهش جذابیت خرید خودرو محسوب می‌شود. اختلاف قیمتی که پیش‌تر در برخی محصولات به صدها میلیون تومان می‌رسید، اکنون در بسیاری از خودروها به حدود 20 تا 70 میلیون تومان کاهش یافته و دیگر انگیزه کافی برای خرید سوداگرانه وجود ندارد.

در بازار امروز، بسیاری از خریداران به این نتیجه رسیده‌اند که نه تنها سودی قابل توجه نصیبشان نمی‌شود، بلکه با خواب سرمایه و احتمال افت قیمت هم مواجه‌اند. این در حالی‌ است که تا همین یکی دو سال گذشته، استقبال از طرح‌های فروش خودرو بی‌سابقه بود و خودروسازان با ثبت‌نام میلیونی مردم مواجه بودند. نگاهی به آمارهای چند دوره گذشته این موضوع را به‌روشنی نشان می‌دهد:

21 شهریور 1401: در سومین دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، 6 میلیون و 684 هزار نفر برای خرید خودروهای ایران خودرو ثبت‌نام کردند و به طور خاص برای پژو پارس، دو میلیون و 285 هزار نفر برای تنها 1000 دستگاه اقدام به ثبت‌نام کرده بودند.

14 آبان 1401: در فروش ایران‌خودرو، 6.5 میلیون نفر برای 39 هزار دستگاه خودرو ثبت‌نام کردند؛ یعنی از هر 375 نفر، فقط یک نفر برنده شد.

27 دی 1401: در طرح فروش فوق‌العاده چهار محصول، 11 میلیون نفر برای 20 هزار خودرو ثبت‌نام کردند.

26 دی 1401: ثبت بیش از 9.2 میلیون تقاضا برای خرید خودرو.

اما بررسی اعداد و ارقام ثبت‌نام‌کنندگان در طرح اخیر فروش محصولات ایران‌خودرو (هفته دوم تیر 1404) نشان می‌دهد تنها 520 هزار نفر در این مرحله اقدام به ثبت‌نام کرده‌اند؛ از این تعداد، تنها 95 هزار نفر متقاضی شرکت در طرح عادی بوده‌اند، این در حالی است که در اسفندماه سال گذشته، یک میلیون و 62 هزار و 105 نفر در طرح فروش این خودروساز شرکت کرده بودند که 240 هزار و 892 نفر از آن‌ها ثبت‌نام‌کنندگان طرح عادی بودند.

دلیل کاهش تقاضا چیست؟ شکاف قیمتی کارخانه و بازار بسته شد 

از نگاه تحلیل‌گران بازار خودرو، مهم‌ترین دلایل کاهش استقبال مردم عبارت‌اند از:

-کاهش اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد

-حذف سود قطعی برای دلالان و سرمایه‌گذاران خرد

-افزایش هزینه‌های معیشت و کاهش توان خرید خانوارها

-بی‌اعتمادی به تحویل به‌موقع خودرو یا تغییرات آتی قیمت

خودروسازان چگونه واکنش نشان داده‌اند؟ کاهش مبلغ سپرده وکالتی

در واکنش به افت شدید تقاضا، ایران خودرو در پیش فروش جدید خود اقدام به تغییر برخی از شرایط فروش کرد. بارزترین نمونه آن، کاهش مبلغ سپرده وکالتی از 350 میلیون تومان به 100 میلیون تومان است؛ اقدامی که به‌وضوح نشان می‌دهد سیاست‌گذاران خودرویی در تلاش‌اند تا موانع مشارکت را کاهش دهند و صداهای ناشی از افت تقاضا را جدی گرفته‌اند.

تا پیش از این، مبلغ 350 میلیون تومان به‌عنوان استانداردی تثبیت‌شده برای بلوکه‌کردن پول در حساب وکالتی بود که مانعی برای بسیاری از افراد محسوب نمی‌شد. حتی در آن شرایط سخت، میلیون‌ها نفر در طرح‌ها شرکت می‌کردند. اما حالا، با وجود کاهش 70 درصدی مبلغ سپرده، استقبال همچنان کم‌رنگ است.

 به‌نظر می‌رسد دوران ثبت‌نام میلیونی برای خودروهای داخلی به پایان رسیده باشد. بازار خودرو به‌دلیل افت سود حاصل از خرید کارخانه‌ای، کاهش قدرت خرید عمومی، بی‌ثباتی اقتصادی و نگرانی از تحویل خودرو یا قیمت‌گذاری‌های آینده، به مرحله‌ای از احتیاط و رکود وارد شده است.

اگرچه خودروسازان همچنان با اعلام طرح‌های فروش مختلف در تلاش برای تحریک تقاضا هستند، اما نشانه‌های موجود حاکی از آن است که اعتماد و اشتیاق عمومی، دیگر مانند گذشته نیست و بازار خودرو نیازمند بازتعریف کامل در سیاست‌های عرضه و قیمت‌گذاری است.

 در ادامه این مطلب مقایسه قیمتی 8 محصول شرکت ایران خودرو از کارخانه تا بازار را که اخیرا طرح فروش آنها آغاز شده را مشاهده کنید.

انتهای پیام/