تجربیات جهانی در زمینه طرح تردد نوبتی

طرح تردد نوبتی (زوج و فرد) در شهر سائوپائولو در سال ۱۹۹۵ با نام Rodizio اجرا شد. مزایای این طرح در ابتدا چشمگیر بود به نحوی که سبب کاهش روزانه ۵۳۰ تن مونواکسید کربن شد و سرعت اتوبوس‌ها از ۱۶ به ۲۰ کیلومتر بر ساعت افزایش یافت. همچنین سفر با وسایل حمل‌ونقل عمومی به میزان ۳ درصد افزایش یافت. با دائمی شدن طرح تردد نوبتی (زوج و فرد)  در شهر سائوپائولو ساعات محدودیت تردد دو برابر شد. سرانه مالکیت خودروی شخصی افزایش و به پیروی از آن سهم استفاده از حمل و نقل همگانی نیز کاهش یافت. در نتیجه‌ی کاهش تأثیر این طرح در شهر سائوپائولو در حال حاضر این طرح اجرا نمی‌شود و به جای آن طرح قیمت‌گذاری ازدحام در حال اجرا است.

طرح تردد نوبتی (زوج و فرد) در بوگوتا بر اساس آخرین رقم پلاک به صورت روزانه اعمال می‌شود. در این شهر برای تردد نوبتی، پلاک‌ها به صورت سالانه لیست و اعلام می‌شوند. با اجرای این طرح در سال ۲۰۰۱، سرعت سفرها دو برابر شد و آلودگی هوا ۱۰ درصد کاهش یافت. مصرف بنزین کم شد و آمار تصادفات ۲۸ درصد پایین آمد. با توجه به اینکه ساعات اجرای این طرح در شهر بوگوتا کوتاه است (دو ساعت صبح و دو ساعت عصر) اجرای دائمی آن مؤثر بوده است. در حال حاضر در این شهر، محدودیت تردد بر اساس پلاک خودروها، در مواقع اضطراری اجرا می‌شود.  

در شهر مکزیکوسیتی محدودیت تردد بر اساس زوج و فرد بودن رقم آخر پلاک خودروها در سال ۱۹۹۲ با نام روز بدون خودرو اجرایی شد. این طرح در ابتدا سبب کاهش بار ترافیکی معابر و افزایش سفر با استفاده از حمل و نقل همگانی شد. اما با دائمی شدن طرح، سرانه مالکیت خودروها، به ویژه خودروهای قدیمی و ارزان افزایش یافت. همچنین آمار مخدوش کردن پلاک‌ها به شدت افزایش یافت و در نهایت از سطح تأثیرگذاری طرح کاسته شد. در حال حاضر طرح تردد نوبتی (زوج و فرد) در شهر مکزیکوسیتی منتفی و طرح قیمت‌گذاری ازدحام جایگزین آن شده است.

طرح تردد نوبتی در شهر سانتیاگو با اعمال محدودیت بر اساس آخرین رقم پلاک خودروها، سال ۱۹۸۶ اجرایی شد. این طرح سبب کاهش ۴۸ درصدی میزان ازدحام و ترافیک شد. استفاده از حمل و نقل همگانی افزایش یافت و بر تعداد خودروهای پاک افزوده شد. با دائمی شدن طرح، خرید وسایل نقلیه با مبدل‌های کاتالیزور افزایش یافت. همچنین استفاده از کامیون‌ها در ساعات اوج ترافیک ممنوع شد. در سال‌های اخیر بنا به ناکارآمدی این طرح در شهر سانتیاگو، طرح تردد نوبتی (زوج و فرد) حذف و طرح جمع‌آوری عوارض الکترونیکی جایگزین آن شده است.

شهرهای مورد اشاره، از لحاظ ساختار شهری و وضعیت کلان اجتماعی شباهت زیادی به تهران دارند. شهر تهران نیز در حال حاضر از ناکارآمدی طرح تردد نوبتی یا همان «زوج و فرد» در رنج است. به نظر دیر یا زود مدیریت شهری باید درصدد جایگزینی و تغییر این طرح در شهر تهران باشد.